e
Banner


Rekabet İçin Eşitlik Gerekir

Ali Ercan Güleç / DTD  Yönetim Kurulu Başkanı

 

 





Bütün dünyada yaşanan pandemi yüzünden karayolları taşımalarına ve insanların dolaşımına getirilen kısıtlamalar, ağırlıklı olarak tek moda dayanan lojistik sistemlerinin risklerini ortaya çıkarırken; yurtiçi ve uluslararası taşımacılıkta kesintisiz şekilde sürekliliğin sağlanmasında demiryolu yük taşımacılığının ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. Pandemi sürecinde özellikle ithalat- ihracat ve liman taşımalarında yaşanan sıkıntılar demiryolunun devreye girmesi ile bir nebze rahatlamıştır. İran ve BTK hattında yüksek miktarda talep olmuştur.  Ülkemizden geçen doğu-batı transit demiryolu lojistik koridoru bu sürede Asya- Avrupa transit taşımalarında bir nebze rahatlık sağlamıştır. Bu talep artışı demiryolunun hala çözüme kavuşturulmamış birçok problemini de göz önüne sermiştir. Bazıları uzun bazıları kısa vadede çözülebilecek sorunlar:
Limanların rekabetçiliği demiryolu bağlantıları ile birebir ilgilidir. Limanların iltisak hatları yetersizdir. Özellikle limanlar ve sanayi merkezleri, tüketim merkezleri demiryolu sistemine bir an evvel bağlanmalıdır.
Lokomotif yetersizliği; mevcut lokomotif filosu sayı olarak yeterli olmadığı gibi çok yaşlı ve eski teknolojidir. Yolcu taşımalarının durdurulması ve ülke içindeki taşımaların azalmasından dolayı artan taşımalardaki talep karşılanabilmiştir.
Ülkemizde demiryolu altyapısı verimli ve ekonomik bir taşıma yapmaya uygun değildir. Mevcut altyapı, kullanılan ekipmanların ekonomik ömrünü azaltmakta, bakım ihtiyacının artmasına sebep olarak operasyonda kalma sürelerini kısaltmaktadır. Ayrıca altyapı geometrisi lokomatiflerin çekeceği yük miktarını sınırlamakta ve taşımaların verimliliğini düşürmektedir. 
BTK hattında Gürcistan’da aktarmalarda yaşanan problemlerden dolayı hat verimli çalışmamaktadır. Gürcistan’daki Ahırkelek İstasyonu’nun aktarma kapasitesi yetersiz kalmıştır. 
İran taşımalrında büyük yığılma olmuş, yüklü vagonlar sevk edilememiştir. Bu yığılma Van gölündeki aktarma problemlerinin yanı sıra esasen İran’da boşaltmalardaki kapasite yetersizlikleri ve sıkıntılardan kaynaklanmıştır.
Özellikle bu süreçten sonra öne çıkacak lokal ve bölgesel lojistik, çevresel etkiler demiryolunu daha da ön plana çıkaracaktır. Ülkemizde demiryoluna yapılan yatırımlar ile yolcu taşımalarında büyük gelişme sağlanmış olmasına rağmen yük taşımasında fazla bir gelişme olmamış ve demiryolu yük taşıması diğer taşıma modlarındaki gelişmeye ayak uyduramamıştır. Modern ve ekonomik açıdan verimli bir demiryolu altyapısı olmadan hiçbir lojistik koridorunun ülkemizden geçmeyeceği gerçeğini göz önünde bulundurarak ana strateji, demiryolunu modern ve verimli hale getirmek ve en önemlisi özel sektörün de buraya yatırım yapmasını sağlamak olmalıdır. Bunun için: altyapı alanında hat yenileme çalışmalarının yanı sıra hatların geometrisi ekonomik ve verimli operasyon yapmaya uygun hale getirilmeli, hatların elektrifikasyonları tamamlanmalı ve rejenaneratif enerjinin kullanımı için uygun bir sistem kurulmalı, rejeneratif enerji geri kazanım sisteminin raylı sistemlerde kullanımına destek verilmeli, özellikle limanların ve sanayi bölgelerinin iltisak hatları bir an önce yapılmalıdır.  Diğer yandan serbestleşme ile ilgili mevzuat yıllar evvel çıkmış olmasına rağmen özel sekter demiryoluna yatırımlara uzak durmuştur. Bunun en önemli sebebi ise demiryolu sektöründe serbest piyasa kurallarının tam olarak uygulanamamasıdir. Demiryollarının yeniden canlandırılması ve taşımacılıktaki rolünün güçlendirilmesi için özel sektörün de katılımı ile; serbest, rekabetçi ve ekonomik açılardan sürdürülebilir bir demiryolu sektörünün oluşturulmasına ihtiyaç vardır. 
Hükümetimizin demiryolunda reform olarak serbestleşmeyi bir politika olarak benimsemesinin amacı verimlilik düzeyi yüksek, emniyetli, yatırım yapılabilir, kaliteli, güvenilir ve ön görülebilir bir taşımacılık hizmetini sunmak ve ekonomiye sürdürülebilir katkıların yapılmasını sağlamak ve bu sektöre yatırım yapmış veya yapacak firmalara eşit bir rekabet imkanı sağlamaktır. Ancak kamu kurumlarının serbestleşme ile piyasayı etkileyici güçlerini, serbest rekabet koşullarını etkileyici, eşit, adil olmayan şekilde kullanması; serbestleşmeden beklenen olumlu etkinin önündeki en büyük engeldir. Söz konusu uygulamalar, bir müddet sonra özel sektörün demiryolu piyasasına katılımını azalttığı gibi,  mevcut iş yapan firmaların yatırımlarını durdurması veya azaltması sonucu; demiryolu trafiğinin seviyesinde düşüşleri ve pazar payının azalmasını da beraberinde getirecektir. Bundan dolayı, şartlara uyan kamu/özel bütün firmalara aynı imkanların sağlanarak serbest rekabet ortamının sağlanması ve sektörün tümünü desteklemeyi amaçlayan uygulamaların devam ettirilmesi, günden güne önemi artan bu sektörün gelişmesi açısından çok önemlidir. 
 



SEKTÖRLER VE LOJİSTİK

  • Otomotiv
  • Enerji
  • Gıda
  • Akaryakıt
  • Tekstil
  • Kimya
  • İnşaat
  • Lastik
  • İhracat