Tersine Lojistik Sürecini Etkileyen Durumlar

Her ne kadar farklı başlıklar altında bu durumları özetleyebilecek olsakta genel olarak Tüketici kaynaklı olan geri dönüşler ve tüketici kaynaklı olmayan geri dönüşler olarak ikiye ayırmak daha anlaşılır olacaktır.

Tüketici kaynaklı olan geri dönüşler;

•Tamir (garanti vb): Kullanımda olan ürünlerin yapısında meydana gelen sorunlardan ötürü tüketicilerden alınarak tamir edilecek noktaya taşınması.

•Eskiyi getir yeniyi götür uygulamaları: Daha sıklıkla beyaz eşya sektöründe görmeye alışık olduğumuz ürün değişimi şeklinde gerçekleşen ve iade alınan ürünün farklı şekillerde yeniden kullanılmasıyla gerçekleşen süreçtir.

•Garanti, düzeltme: Hatalı olarak üretilen ürünün tüketiciye ulaştıktan sonra geri çağrılması sürecidir.

•Ürün iadeleri: Tüketici beklentilerini karşılamayan veya çabucak deforme olan ürünlerin geri iade edilmesi.

•Yeniden değerlendirme: Ömrünü tamamlayan ürünlerin; tamamının ya da belirli kısımlarının tekrardan üretim sürecine dahil olarak farklı şekillerde yeniden değerlendirilmesi.

•Ayıplı ürün: Perakende noktalarına ulaşan ürünün tüketicinin satın aldığı anda ya da aldıktan sonra 8 gün içerisinde (Türk Ticaret Kanununa göre) hatalı olduğunu anlayarak iade ettiği süreçtir.

Tüketici Kaynaklı Olmayan Geri Dönüşler

•Ürünün hatalı üretilmesi: Hatalı olarak üretilen malzemelerin, dağıtım sürecindeyken geri çağrılması.

•Üretim hattında yaşanan problemlerin sonucunda topluca geri çağrılan ürünler: Bu gruplamada yer alan ürünlerdeki sorunlar tüketim aşamasında üretici tarafından sonradan fark edilerek geri çağrılır. Toyota’nın 2010 yılında ürettiği bir seri aracın hepsini tümüyle geri çağırması buna güzel bir örnektir.

•Teslimat sorunları sebebiyle: Son tüketiciye ya da perakende noktasına taşınırken, taşınma sırasında meydana gelen hatalar yüzünden geri dönen ürünler anlamına gelir.

•Stok problemi yaşayan ürünlerin iadesi: Belli bir dönemde üretilen ama sezonu geçtiğinde satılamayan ürünlerin yeniden geri gönderilmesidir.

•Taşımada kullanılan ekipmanların geri dönmesi: Bazen ürünler taşınırken farklı ekipmanlara ihtiyaç duyarlar. Bu ekipmanların taşıma işlemi bittikten sonra yeniden kullanılmak üzere fabrikaya geri taşınmasıdır.

Tersine Lojistiğin Süreçleri

İlk etapta ürünlerin;  mağazalardan, tüketicilerden, depo ve toplama merkezlerinden alınarak, fabrikaya, üretici ve yahizmet sağlayıcı deposuna ulaşması süreci başlatır. Bu aşamadan sonra geri dönen ürünlerle alakalı karar aşaması başlar. Ürünlerin  son durumları, nitelikleri, ne kadar deforme oldukları gibi faktörler incelenerek; ya yeniden satışı ya da mahrece iadesine karar verilebilir. Eğer ürünler fazla yıpranmadıysa yeniden değer kazandırma yoluna gidilerek farklı şekillerde de satışa sunulabilir. Malın taşınması sırasında kullanılan ekipmanların (koli, kutu vb) durumu da incelenir ve bunlarda yeniden kullanılabilir durumdaysa değerlendirilir. Ayrıca geri dönen ürünleri çevreye olan etkisi araştırılarak (doğada çözünme süresi, verdiği zarar gibi)  imhasına da karar verilebilir.

Bu denli karışık görünmesine rağmen iyi yönetilen bir Tersine Lojistik süreci işletmeler için farklı gelir kaynakları oluşmasını sağlayabilir. Uzun dönemli olarak müşteri memnuniyeti, ve tatmini de sağlanmış olur. Bu durum işletmenin piyasa da ki imajını olumlu bir şekilde etkiler ve firmanın rekabet edilebilirliğini arttırır. Ayrıca kullanım, kalite ve tasarım gibi müşteri tarafından daha iyi anlaşılabilecek özellikleri ve müşterilerin ürünlerden beklentileri de öğrenilmiş olur.

Aşağıdaki tablo da ileri ve tersine lojistik süreçlerinin kısa bir karşılaştırmasını bulabilirsiniz.