Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın kuruluş yılı: Haziran 2011

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın personel sayısı: Merkezde 2.055, taşra idarelerinde 7.983, döner sermaye işletmelerinde 553 ve yurtdışında 7 olmak üzere toplam 10.598.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2012 yılı bütçesi: 384 milyon 676 TL. Bütçe ödeneğinin %64’ü personel ve SGK giderlerine,  ’ü mal ve hizmet alımlarına, %20’si ise sermaye giderleri için ayrıldı.

Hudut kapısı sayısı:132

Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlük sayısı: 16

Gümrük Müdürlüğü sayısı: 147 

Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü sayısı: 29

Tasfiye İşletme Müdürlüğü sayısı: 23

Laboratuvar Müdürlüğü sayısı: 6

Personel Müdürlüğü sayısı: 16

Toplam gümrük idaresi sayısı: 221

Gümrük kapısı sayısı: 24 karayolu, 7 demiryolu, 54 denizyolu ve 47 hava olmak üzere toplam 132.

Açılacak sınır kapısı sayısı: Gürcistan ile bir demiryolu 2 kara hudut kapısı; İran ile 1 kara hudut kapısı, Irak ile 1 demiryolu 4 kara hudut kapısı.

En fazla ihracat işlemleri yapılan gümrük kapısı: 19 milyar dolar ile Halkalı Gümrük Müdürlüğü.

En fazla ithalat işlemleri yapılan gümrük kapısı: 17 milyar dolar ile Halkalı Gümrük Müdürlüğü.

2011’de gümrük kapılarına giren ve çıkan yıllık TIR sayısı: 998 bin 803

2011 yılında işlem gören TIR karnesi sayısı: 977 bin 393

2011 yılında gümrükler işlem gören toplam beyanname sayısı: Ocak-Kasım döneminde 2.391.672 adet ihracat; 1.975.992 adet ithalat beyannamesi.

Gümrük idaresinde muayene memuru başına yıllık ortalama düşen beyanname sayısı: 2011 yılında ithalat ve ihracat işlemlerinin toplam %92’sinin gerçekleştiği ilk 29 gümrük idaresinde muayene memuru başına yıllık ortalama 4.792, aylık ise 399 beyanname düştü.

2011 yılında gümrüklerde tahsil edilen vergi geliri miktarı: 48 milyon TL.

Gümrük antrepo sayısı ve toplam büyüklüğü: 575’i genel, 790’ı özel olmak üzere toplam 1.365.

2011 yılında ortaya çıkarılan kaçakçılık ve kaçak eşya yakalama oranı: 2.788 kaçakçılık vakasında toplam 617.685.527 TL.

YİD modeliyle yenilenen sınır kapısı ve yatırım miktarı: 7 sınır kapısı ve 227 milyon 608 bin 814 TL.

YİD modeliyle yenilecek gümrük kapısı sayısı: Dilucu, Esendere, Akçakale, Öncüpınar, Karkamış, Yayladağı, Dereköy, Pazarkule, Posof/Türkgözü, Ali Rıza Efendi/Ovaköy, Çıldır/Aktaş, Kapıköyile İç Gümrük olan Halkalı ve Erenköy Gümrük Tesislerinin yeniden yapılandırılması ile 13 sınır kapısı.

Kağıtsız beyan uygulamasına geçen gümrük idaresi sayısı: 7

Kağıtsız beyan uygulamasına geçen gümrük idarelerinde bugüne kadar işlem gören beyan sayısı: 195.401

Kara Hudut Kapılarının ortak kullanımına ilişkin çalışma yapılan komşu ülkeler: Azerbaycan, Gürcistan, İran

Ortak Transit Rejimi: AB üyesi ülkelerde uygulanmakta olan topluluk transit rejiminin EFTA ülkelerine de (İsviçre, Norveç ve İzlanda) uygulanması amacıyla imzalanan 1987 tarihli Ortak Transit Sözleşmesine dayanmaktadır. Ortak Transit Rejimi, Sözleşmeye taraf ülkeler arasında tek bir transit beyanı ve Tüm Taraf ülkelerde geçerli bir teminat ile eşyanın hareket ve varış noktaları arasında kesinti olmadan taşınmasına imkan vermektedir ve tamamen elektronik mesajlara dayanmaktadır. Ortak Transit Rejiminin uygulanması için tüm AB ve EFTA ülkelerinde kullanılan NCTS (Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi)’in kullanılması ve gerek taraf ülkelerin gümrük idareleri gerekse de Brüksel ile veri değişiminin bu Sistem üzerinden sağlanması gerekmektedir. Ortak Transit Sözleşmesine Ülkemizin 1 Temmuz 2012 tarihinde taraf olması öngörülmektedir.

Şu an tüm gümrük idarelerinde Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS) uygulamaya konulmuştur.

Türkiye’nin Ortak Transit Rejimine taraf olma zamanı: 1 Temmuz 2012

Ortak transit rejimin şu anda uygulamakta olan transit rejimlerinden farklı: “Kullanılan programlar”, “teminat” ve “basitleştirilmiş usuller” olmak üzere üç ana başlıkta toplanıyor. Transit işlemleri için kullanılan eski sistem daha karmaşık iken, yeni sistem daha kolay anlaşılır ve tek bir beyan üzerinden transit işleminin gerçekleştirilmesine imkan sağlar niteliktedir. Eski uygulamada firmaların vereceği teminat tutarları firmanın taşıma sayısı ve diğer unsurlarına bağlı olmaksızın belirlenirken, yeni uygulamada teminat tutarı belirlenirken firmanın taşıma sayısı, gümrük mevzuatı ihlalleri nedeniyle uygulanan ceza sayısı dikkate alınmaktadır.  CTS sisteminin uygulanmaya başlanması ile birlikte, transit rejiminde kapsamlı teminat ve teminattan vazgeçme, izinli gönderici, izinli alıcı ve özel tip mühür kullanılması gibi basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanma imkanı getirilmiştir. Bu çerçevede, izinli göndericiler ortak transit beyanını ofislerinden sunabilecek, eşyayı gümrük idaresine sunmadan kendi tesislerinde yükleyebilecek, özel tip mühür kullanımından da faydalanıyorlar ise aracı kendileri mühürleyebilecektir. İzinli alıcılar ise eşyayı gümrük idaresine sunulmasına gerek kalmadan kendi tesislerinde teslim alacaklardır. Birden fazla ortak transit işlemini kapsayan “kapsamlı teminat” ticaret erbabının teminata ilişkin işlemlerini basitleştiren ve maliyetleri düşüren bir uygulamadır. “İndirilmiş tutarda kapsamlı teminat” belirli koşulları karşılayan güvenilir ticaret erbaplarının vermeleri gereken kapsamlı teminatın %50’si ve %30’una indirilmesi; “teminattan vazgeçme” ise vermeleri gereken kapsamlı teminatın %0 olması (tamamından vazgeçilmesi)’dır.

Gümrüklerde devreye yeni uygulamalar 

1 Ocak 2012 tarihi itibariyle elektronik özet beyan ile varış ve çıkış bildirimi uygulamasına başlandı. 1 Ocak 2012 tarihinde geçilen uygulama ile birlikte, güvenlik ve emniyet gereksinimleri çerçevesinde, risk analizi yapılmasını teminen, eşyanın gümrük bölgesine girmesinden-çıkmasından önce, taşıt aracı ile eşyaya ilişkin genel bilgiler elektronik yolla beyan edilecek. 28 Aralık 2011 tarihinde yapılan Yönetmelik değişikliği ile mavi hatta işlem gören ihracat beyannamelerine hiçbir belgenin eklenmemesi uygulamasına geçildi. Benzer uygulamanın ithalat işlemleri için yapılması hususu da ayrıca değerlendirilecek. 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle, tüm gümrük idarelerinde Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS) uygulanmaya başlandı. Bakanlığın hizmet binaları kapsamında inşaat çalışmaları devam ediyor. Söz konusu hizmet binalarına 2012 yılı içerisinde taşınılması hedefleniyor. Komşu ülkelerle ilişkileri güçlendirmek ve ticareti kolaylaştırmak adına 2012 yılında bazı gümrük kapılarında “ortak kapı” uygulamasını başlatmayı hedefleniyor. Tek Pencere sistemi üzerinde çalışılıyor. (“Tek Pencere” uygulaması; gümrük işlemleri sırasında istenen tüm belgelerin tek noktadan temin edilmesine imkân sağlayan sistem)

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2023 hedefleri

*Ticaret işlemlerini daha etkin hale getirmek amacıyla kağıtsız beyannameye geçiş sürecinde gümrük beyannamesine eklenen belgelerin sadeleştirilmesi/ azaltılması çalışmalarına hız verilmesi bunun yanı sıra kurumlar arası eşgüdüm ve mutabakatın sağlanması.

Teknik alt yapı yetersizliklerinin giderilmesine yönelik çalışmalar yapılması

*Risk analizi ve güvene dayalı piyasa gözetiminin yaygınlaştırılması.

*Tek pencere sistemi, tek durakta kontrol gibi projelerin hayata geçirilmesi için kurumlar arası koordinasyonun sağlanması, mevzuatın uyumlaştırılması.

*Gümrük geçişlerinin kolaylaştırılması, uyumlulaştırılması ile lojistik hizmetlerinin geliştirilmesi ve dış ticaretin geliştirilmesi.