Türkiye’de lojistiğin son 25 yıldaki seyri hakkında ne düşünüyorsunuz?
Dünyada teknoloji alanındaki büyük değişim rüzgarları lojistiğin çehresinin de değişmesini sağladı. İnternetin yaygın kullanımı biz lojistikçilerin hizmet ağını dünyanın en uzak noktalarını içerisine alacak şekilde genişletti. Bolivya’dan Burkina Faso’ya, Myanmar’dan Sibirya’ya dünyanın her noktasına kapıdan kapıya hizmet sunabilir duruma geldik. Bilgisayar kullanımı arttıkça iş süreçleri gelişti, daha hızlı ve hatasız iş üretir olduk. Bu dönemin başlangıcında ciddi yatırımlar yaparak kurduğumuz serverlar bu gün yerini bulut tabanlı sistemlere bıraktı. Bilgi son derece hızlı ve etkin paylaşılır oldu. Robotik prosesler lojistik süreçlere hızla girdi. Sanal zeka ile bilgi etkin olarak ayrıştırılarak karar mekanizmalarının kullanımına sunuldu. Çağımızda artık bilgiyi yönetebilmek yatırımları yönetmekten daha önemli hale geldi.

Size göre son 25 yılda lojistikte gerçekleştirilen en önemli değişim ne oldu ve neden?
Bana göre son 25 yılda Türkiye’de en önemli değişim elektronik haberleşme ile gerçekleşti. Yıllar öncesinde ofislerimizde gümrük beyannameleri veya konşimentolar hazırlanır, matbu formlara basılarak ilgililere iletilirdi. Günümüzde tüm gümrük işlemlerini ofislerimizden gümrük Bilge sistemine entegre olarak gerçekleştiriyor, hava yolu konşimentolarımızı Traxon sistemi ile hava yollarına elektronik olarak iletiyoruz. Bu elektronik haberleşme yönündeki gelişmeler lojistik sektörüne hız kazandırdı, maliyetleri düşürdü.

YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ SİSTEMİ
KISIR ve LİMİTLİ BİR YAPI OLARAK KALDI
Lojistikte kamu – özel sektör diyalog ve işbirliğini değerlendirebilir misiniz? Bu iletişimin daha verimli olabilmesi için neler önerirsiniz?
Yine son 25 yılı düşünürsek başlangıçta kamu ve özel sektör kanun koyan ve uygulayan rollerini benimsemiş idi. Bizler uygulamadaki değişiklikleri düzenlemelerin yayımlanması ile öğrenir, bu düzenlemelerin hayata geçmesi ile çeşitli pratik sorunlar yaşar ve sektör olarak, ülke olarak bu süreçten yara alır idik. Son 10 yılda kamunun çeşitli konularda düzenlemelere gitmeden çalıştaylar oluşturduğunu ve öncesinde STK’lar aracılığı ile özel sektörün görüşlerini aldığını izledik. Bu olumlu bir gelişim oldu ancak işleyişteki bazı önemli aksamalara baktığımızda sistemin daha iyi kurgulanabileceğini görüyoruz.
Tüm dünyanın güvenlik, izlenebilirlik, çevreyi ve insanı koruma bilinci ile çeşitli düzenlemelere gittiğini yakından izliyoruz. Bu düzenlemelerin ülkemizde de uygulanmasını tüm dünyaya entegre olabilmek için bir gereklilik olarak görüyor ve destekliyoruz. Ancak bu düzenlemeleri sadece prosesleri Türkçe’ye çevirip üzerine ağır cezai şartlar kurgulayarak uygulamaya kalktığınızda ortaya kaotik süreçler ve bundan zarar gören reel sektörler çıkıyor.
2011’de lanse edilen AEO (Authorized Economic Operator), Türkçe adıyla Yetkilendirilmiş Yükümlü Sistemini ele alır isek, bu sistem Türkiye’nin dış ticaretini kolaylaştırmak ve hızlandırmak için bir araç iken günümüzde oldukça az sayıda firmanın dahil olabildiği kısır ve limitli bir yapı olarak kalmıştır. 2019’da lanse edilen U-ETDS sistemi aslen izlenebilirlik ve bilgi paylaşımı platformu olması gerekirken ciddi uygulama sorunları nedeniyle lojistik sektöründe taşınması zor bir yük olarak algılanmıştır.
Bu sorunların, mevzuatların oluşmasından önce lojistik sektörünün farklı birimlerini temsil eden tüm STK’lar ile kamunun kuracağı ortak çalışma platformlarında detaylı olarak ele alınarak uygulanabilir biçimlerinin ortak karar ile oluşturulması şeklinde aşılabileceğini düşünüyorum.

Lojistikte ele alınması gereken kısa, orta ve uzun vadede konular nelerdir? Bu konularla ilgili düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz?
Lojistikte kısa dönemde Türkiye’nin bir lojistik üs olabilmesinin önündeki sorunlar hızla aşılmalıdır. Transit ticaretin önünü tıkayan kısıtlayıcı uygulamaların yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Çevreye duyarlı sürdürülebilir lojistik çözümler tüm dünyada büyük bir hız ile artarken ülkemizdeki ciddi alt yapı sorunları nedeniyle bu taşıma türü beklenenin çok altında gelişebilmektedir.
Doküman gereklilikleri ve onay süreçleri lojistiği yavaşlatmakta, maliyetleri arttırmakta ve ülkemizin Lojistik Performans Indeksinde alt sıralarda yer almasına neden olmaktadır. Günümüz teknolojisinde tüm süreçler hızla ele alınarak elektronik ortama taşınabilir. Kamunun sektör STK’ları ile sadece bu başlık altında bir çalışma grubu oluşturulmasının büyük fayda getireceğine inanıyorum. Bizler UTIKAD’da bu süreçlerin bir çoğunun elektronik ortama aktarılmasına ilişkin çalışmaları sonuçlandırdık. Bu tür bir platformda ülkemizin dış ticaretini hızlandıracak görüşlerimizi aktarabilmeyi bekliyoruz.
Ekonomimizi diğer dünya ülkeleri ile yarışır duruma getirebilmek için lojistik süreçlerdeki sorunları hızla ve kısa dönemde çözmek gerekir. Trendlerin son derece hızla değiştiği küresel gelişimde uzun vadeli konuları bu günden öngörmek oldukça zor.

TRANSORIENT’İN GELİŞİM STRATEJİSİ
Bu süreçte Firmanızın dünden bugüne değerlendirmesini yapabilir misiniz? Firmanız için dönüm noktaları neler oldu? Önümüzdeki süreçte neler planlıyorsunuz?
Bizler dünden bu güne Transorient’de gelişim stratejilerimizi özel uzmanlık gerektiren bazı alanlarda ana oyunculardan biri olmak, teknolojik gelişmeleri yakından izleyerek ve iş süreçlerimize adapte ederek hız ve maliyet tasarrufu sağlamak ve küresel değişimleri izleyerek seçtiğimiz bazı alanlarda öncü olmak olarak 3 temel kategoride belirledik. Süreç otomasyonları son 15 yıldır üzerinde çalıştığımız ve sürdürülebilir gelişim yarattığımız temel konulardan biri olmaya devam ediyor. Bu gün nesnelerin internetini kullanarak anında izleme ve raporlama, robotik süreç otomasyonlarını kullanarak daha hızlı ve doğru veri elleçleme platformları üzerinde çalışıyoruz. Uzmanlık alanları olarak belirlediğimiz alanlarda dünyanın önde gelen oyuncuları ile stratejik ortaklıklar yaparak servislerimizi geliştirdik. Önümüzdeki süreçte de bu 3 temel strateji ile ilerlemeyi, uzmanlık alanlarımızda bazı önemli alt yapı yatırımlarına girmeyi ve bu alanlarda Türkiye’de bazı yeniliklere imza atmayı planlıyoruz.

Lojistik Master Plan ile ilgili görüşlerinizi öğrenebilir miyiz?
Lojistik Master planın yönetici özetinin elimize ulaşmasının ardından 25 Aralık 2019 tarihinde yapılan lansmanda ana hatlara ilişkin bilgilendirildik. Ancak elimizde detaylar bulunmadığından bu konuda yorum yapabilmek için erken olduğunu düşünüyorum. Master Planda üzerinde yoğunlaşılan lojistik merkezlerin doğru bölgelerde konumlanması ve ilgili gümrük birimleri de dahil tüm yapının 7/24 esasına göre çalışması önem taşımaktadır. Öte yandan master planda bir cümle ile ifade edilen lojistik maliyetlerin düşmesi ise Türkiye’nin ekonomik gelişimi açısından kritik öneme haizdir. İlgili bakanlıkların girişimi ile Türkiye’de lojistik alt yapıdaki iyileştirmelerin bir an önce hayata geçmesini diliyoruz.

UTA, EKONOMİ VE LOJİSTİK ZİRVESİ İLE EKONOMİYE DEĞER KATIYOR
UTA Lojistik Dergisi 25. Yılında… Dergi ile ilgili düşüncelerinizi ve önerilerinizi öğrenebilir miyiz?
UTA Lojistik Dergisi kurulduğu ilk günden beri sektörümüze değer katan en önemli sektörel yayın organlarından biri. Lojistik sektörünü yakından tanıyan, gerçek ve doğru haber verme ilkesi ile sektörün güvenini kazanmış, saygınlığı olan bu dergi aracılığı ile sesimizi tüm Türkiye’ye duyurabilmenin önemli olduğunu biliyoruz. Ayrıca UTA sadece dergi ile sınırlı kalmayıp son 3 yıldır Lojistik Zirve adında bir zirve düzenlemekte. Bu zirve sadece lojistik sektörünü değil tüm dış ticaret paydaşlarını bir araya getirerek dış ticaretimizin gelişmesi için çeşitli konularda görüş alışverişi yapılmasını sağlayarak Türkiye ekonomisine değer katıyor. UTA’ya 25 yıldır aynı kaliteyi koruyarak bizler ile yürüdüğü için teşekkür ediyorum.