Türkiye, Dünya Bankası’nın bu yılkı Lojistik Performans Endeksi’nde 12 basamak birden yükselerek 27. sırada yer aldı. Bu sonucun Türkiye’nin lojistik kabiliyetini artırdığının bir göstergesi olduğunu belirten sektör temsilcileri,  ama bunu yeterli görmüyor. 2023’te dünya ekonomisinde ilk 10’u hedefleyen Türkiye’nin lojistik performans endeksinde de ilk 10’a girmesi gerektiğini vurguluyor. 

Dünya Bankası’nın, ülkelerin gümrük, taşımacılık, altyapı gibi lojistik alanındaki performanslarını değerlendirdiği Lojistik Performans Endeksi’nde (LPI) Türkiye kötü gidişatı yeniden olumluya çevirdi. 2010 yılında 39. sırada yer alan Türkiye, bu yıl 155 ülke arasında 27’inci sırada yer aldı.

Dünya Bankası’nın “Rekabet İçin Bağlanmak-2012: Küresel Ekonomide Ticaret Lojistiği” başlıklı raporunun bir parçası olarak hazırlanan LPI göstergelerine göre, lojistik performans sıralamasının en üst sıralarında yüksek gelirli ülkeler yer alırken, en kötü performansa sahip ekonomiler, aynı zamanda genellikle denize kıyısı olmayan kara ülkeleri, küçük adalar veya çatışma sonrası ülkeler olarak nitelendirilebilecek en az gelişmiş ülkeler oldu. Uluslararası nakliyeciler ve ekspres taşıyıcılar arasında tüm dünyada gerçekleştirilen kapsamlı bir ankete dayalı olarak gerçekleştirilen çalışmayla hazırlanan endekse göre üst orta gelir grubuna dahil ülkeler içerisinde en iyi performansa sahip ülkeler arasında; Güney Afrika, Çin ve Türkiye yer aldı. Alt orta gelir grubunda Hindistan, Fas ve Filipinler ortalamanın üzerinde bir performans artışı sergilerken, düşük gelirli ülkeler grubunda Benin, Malawi ve Madagaskar en iyi performansa sahip ülkeler oldu.

Türkiye 3,51 puan aldı

Endekste, 4,13 puan ile bu yılın en yüksek performansına sahip ülkesi Singapur oldu. Ülkenin performansı ise yüz üzerinden 100. İkinci sırayı yüzde 99,9 performans ve 4,12 puan ile Hong Kong, üçüncü sırayı da yüzde 97,6 performans ve 4,05 puan ile Finlandiya aldı. Endekse göre, lojistikte en kötü durumda olan ülke ise yüzde 19,5 performans ve 1,61 puanla Brund oldu. Senegal, Gana, Kamerun, Maldivler gibi ülkeler de listenin en alt sıralarında kaldı.. Performansı yüzde 80,3 olarak değerlendirilen Türkiye’nin ortalama puanı ise 3,51 oldu.

Turgut Erkeskin: Bu yükseliş yatırımları ülkemize çekecek

Lojistik Performans Endeksi’ndeki sonuçları  değerlendiren Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Turgut Erkeskin, “Bu veri sektörün gelecekte ulaşacağı boyutu gösterme açısından çok önemli bir gelişme” dedi. Dünyadaki lojistik yatırımlarının, lojistik performans endeksi yüksek olan ülkelere kaydığını belirten Erkeskin;  Türkiye’nin lojistik performans endeksini artırmak için Dünya Bankası’yla diyalog ve işbirliği sürecine girildiğinin ifade ederek, “Türkiye’nin lojistik performans endeksinin değerlendirilmesi yapılırken ulaşılan firma sayısı çok azdı ve bir üyenin kötü puan alması geneli oldukça etkiliyordu. Üyelerimizin Dünya Bankası’yla iletişime geçerek araştırmaya katılmasını sağladık” dedi.

Bu yükselişin yatırımları Türkiye’ye çekeceğini vurgulayan Erkeskin şunları aktardı: “Bu durum Türkiye’nin lojistik kabiliyetinin artmakta olduğunu gösterip, firmaların Türkiye üzerinden çevre ülkelere açılımını kolaylaştıracak,  Ancak 27. sıra bizim için yeterli değil.  2023 yılında dünya ekonomisinde ilk 10’a girmeyi hedefleyen bir ülkeysek, lojistik dinamiklerimizin de buna uygun olması lazımdır. Lojistik performans endeksinde de ilk 10’a çıkabilmeliyiz.”

Bülent Aymen: Lojistik Master Planı devlet politikası haline gelmeli

Türkiye İhracatçılar Meclisi  Lojistik Konseyi  Başkanı Bülent Aymen ise, son 10 yıl içerisinde lojistiğin öneminin daha iyi anlaşılmaya başlandığını söyledi. Bu yükselişi tetikleyen birçok neden olduğuna dikkat çeken Aymen, “500 milyar dolarlık 2023 ihracat hedefimiz bunlardan en önemlisidir. Bu hedef ihracatçılarımızı ve lojistik sektörünün oyuncularını lojistik hizmetlerin kalitesi ve lojistik yetkinlik açısından gelişme konusunda teşvik etmiştir. Sevkiyatların alıcıya zamanında ulaşması, takibi gibi konularda dünya ile rekabet edebilmek için Türk ihracatçısı ve lojistik sektörü temsilcileri ellerinden gelenin en iyisini yapmışlardır. Bu yükseliş aslında Türkiye’nin artık sadece coğrafi avantajını kullanmadığının lojistik hizmetlerde de yetkinleştiğinin ve ihracatta lojistiğin bir rekabet unsuru olarak kullanıldığının en önemli göstergesidir” dedi.  

Aymen, Türkiye’nin Lojistik Performans Endeksi’nde ilk 10 ülke arasına girebilmesi için mutlaka başka adımlar atması gerektiğini söylüyor. Bu anlamda önceliğin Türkiye Lojistik Master Planı’nı çalışmaları olduğunu düşünen Aymen planın Yüksek Planlama Kurulu’ndan geçirilerek devlet politikası haline getirilmesi gerektiğini belirtti. Diğer önemli bir hususun da demiryolu taşımacılığı olduğunu belirten Aymen, iç taşımacılıkta %5.1 ve uluslararası taşımacılıkta yüzde sıfıra yakın pay alan bu taşıma modunun payının artırılmasına yönelik çalışmaların hızlandırılması gerektiğinin altını çizdi. Yapılması gereken en önemli değişikliklerden birinin de yük trafiğinin geçtiği yerlerde o bölgenin dış ticaret, iç tüketim ihtiyacına paralel olarak, hava, kara, demiryolu, liman bağlantılarının ve içerisinde gümrük idaresinin olduğu lojistik merkezlerin planlanması olduğunu vurgulayan Aymen, “Tabii ki bu merkezlerin planlaması Türkiye’nin lojistik master planı çıktıktan sonra hayata geçirilmelidir. Yani plan ve programa uygun olarak realize edilmelidir. Ayrıca, ülkemizin Lojistik Kanunu yapılmalıdır.  Bu hakikaten sektör için önemli ve ivedi bir konudur. Son olarak, Türkiye’nin 10 yıllık kalkınma planında lojistik bir başlık halinde yer almalıdır.”

Haydar Özkan: İlk 10 hedefine ulaşmak kolay olmayacak

IRU Bölge ve Ortadoğu Daimi Temsilcisi Haydar Özkan da endeks değerlendirildiğinde en düşük ve en yüksek not arasındaki farkların 2010 Endeksi’ne yakın olduğu söyledi. 2012 Endeksi’nde en düşük performansın en yüksek performansın ’una denk geldiğine dikkat çeken Özkan, “2007-2010 yılları arasındaki dönemde daha düşük performanslı ülkelerin daha iyi performansa sahip ülkelerde daha hızlı şekilde durumlarını iyileştirdiklerinin gözlenmektedir. Ancak 2010-2012 arasındaki dönemde bu trendin bozulduğu ve düşük performanslı ülkelerin daha iyi performansa sahip olan ülkeler ile aralarında mevcut olan farkı azaltamadıkları anlaşılmaktadır” dedi. Türkiye’nin lojistik performansını 2010’dan 2012’ye kadar %9,63 oranında iyileştirdiğini, altı kriterden gümrük, altyapı, uluslararası yüklemeler, lojistik hizmet kalitesi ve rekabetçiliği, hizmetlerin takip edilebilirliğini ise olumlu yönde değiştirdiğini belirten Özkan, “Zamanındalık kriterinde hafif bir kötüleşme olmasına rağmen, Türkiye’nin altı kriterin tamamında sıralamasını yukarı istikamette iyileştirdiğini görmekteyiz. Bir başka değişle kötü olduğumuz zamanındalık kriterinde dahi, diğer ülkelerin bizden daha fazla kötüleştiği anlaşılmaktadır” diye konuştu.

Özkan, gelecekte Türkiye’nin en iyi ilk 10 ülke arasına girebilmesi için önünde yeralan 26 ülkenin en az 17’sinden daha iyi performans göstermesi gerektiğinin altını çizerek şunları aktardı: “Böyle bir hedefe ulaşmak mümkün olsa dahi pek kolay olmayacaktır. İlk 10 ülke ile kıyaslandığında Türkiye’nin özellikle lojistik hizmetlerin kalitesi ve rekabetçiliği alt kriteri ile hizmetlerin takip edilebilirliği alt kriteri ile ilgili performansını çok daha iyileştirmesi gerektiği görülmektedir. Bu alanlardaki arzu edilen performans artışını kolaylaştıracak piyasa koşullarının sağlanması ve teknoloji kullanımının etkin teşvikler ile yaygınlaştırılması elbette ki önemli olacaktır. Türkiye’nin Gümrüklerin performansı sözkonusu olduğunda 32. sırada yer bulabilmesi, ticaretin sınır kapılarında ve gümrük süreçleri esnasında daha da kolaylaştırılması gerektiğine işaret etmektedir. Tabii ki, bu sürecin bütününe yardımcı olmak üzere Türkiye’nin bölgesinde önemli bir lojistik üs ve dağıtım merkezi olması için makroekonomik ve uluslararası stratejiler oluşturulması ve buna yönelik sınır ötesi işbirliği politikaları geliştirilmesi çok önemlidir. Mısır üzerinden Afrika’ya, Ortadoğu üzerinden Hint Okyanusu’na ve Orta Asya üzerinden Çin’e uzanan yeni ticaret otoyollarının bir an önce canlandırılması k performans endeksine çok değerli katkılar sunabilecektir.”