Avrupa'daki kriz ve Türkiye'nin komşularında yaşanan iç karışıklar nedeniyle alacağını uzun vadeye yaymaktan kaçınan ihracatçı, daha garantili ödeme şekillerine yöneldi.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK), bu yılın 10 ayına ilişkin Ödeme Şekillerine Göre İhracat verilerinden derlenen bilgilere göre, ihracatçı söz konusu dönemde 12 farklı şekilde alacağını tahsil etti.

2012 yılı Ocak-Ekim döneminde toplam 126,3 milyar dolarlık ihracatın 71,8 milyar dolarlık kısmının ödemesi, sadece güvenilir müşteriler için uygulanan mal mukabili ödeme şeklinde gerçekleşti. Bu anlamda ilk sırada yer alan mal mukabili ödeme şekliyle yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı yüzde 57 olurken, geçen yılın Ocak-Ekim dönemine göre yüzde 6,7 artış yaşandı.

Para gelmeden mal gönderilmedi

Mal mukabili ödemenin dışında ihracatçının en fazla tercih ettiği ödeme şekli, 19,7 milyar dolar ile vesaik mukabili (belge karşılığı) ödeme oldu.

"İhraç malına ait sevk belgesinin (vesaikinin) ihracatçının bankasından ithalatçının bankasına gönderilmesi ve mal bedelinin tahsili karşılığında bu belgenin banka tarafından alıcıya teslimini gerektiren ödeme şekli" olarak tanımlanan vesaik mukabili ödeme, geçen yılın Ocak-Ekim dönemine göre yüzde 2,3 azaldı.

Öte yandan, ödeme şekillerinde en dikkat çekici artış peşin ödeme türünde yaşandı. Mal bedelinin, ihracat gerçekleştirilmeden önce alıcıya transfer edilmesi yöntemiyle yapılan peşin ödeme, bu yılın 10 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık 1,5 kat artarak (yüzde 144,1) 7,8 milyar dolardan 19 milyar dolara çıktı.

İhracatta en garantili ödeme şekillerinden biri olarak bilinen akreditif ödeme yoluyla yapılan ihracat ise 2011'in Ocak-Ekim dönemine göre yüzde 0,6 gerileyerek 12,1 milyar dolara düşerken, kabul kredili mal mukabili ödeme yaklaşık 3, özel hesap kanalıyla ödeme de 4 katına çıktı.

"Krizde ihracatçı garantili adım atıyor"

Peşin ödemedeki artış oranını değerlendiren Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri (OAİB) Koordinatör Başkanı Ahmet Kahraman, küresel kriz ortamında ihracatçının daha garantili adım atması gerektiğini belirterek, "Alacağını garanti altına almak için ihracatçılarımız mallarını biraz daha uygun fiyatlarla ve peşin olarak satma eğilimine girer. Geçen yılın aynı dönemine göre yaşanan artışı bu şekilde açıklamak doğrudur" dedi.

Ocak-Ekim 2011-Ocak-Ekim 2012 döneminde ödeme şekillerine göre ihracat tutarları (bin dolar) şöyle:

Ödeme Şekli Ocak-Ekim 2011 Ocak-Ekim 2012 Değişim (yüzde)

Mal Mukabili Ödeme 67.283.846 71.782.457 6,7

Peşin Ödeme 7.760.692 18.941.981 144,1

Vesaik Mukabili Ödeme 20.162.115 19.706.507 -2,3

Vadeli Akreditif 1.983.376 2.014.826 1,6

Bedelsiz 966.313 861.588 -10,8

Özel Takas 733.304 578.856 -21,1

Akreditif 12.206.594 12.136.018 -0,6

Bağlı Muamele 126 199 58

Kabul kredili akreditif 58.145 42.790 -26,4

Kabul kredili vesaik mukabili 168.892 126.166 -25,3

Kabul kredili mal mukabili 19.813 55.784 181,6

Özel Hesap 7.640 30.298 296,6

Toplam 111.350.856 126.277.470 13,4