Küreselleşmenin ivme kazandığı 1990’lardan bu yana, dış ticaret ilişkilerinin giderek yoğunlaşmasıyla lojistik sektörü önem kazanıyor. Ancak lojistik sektörünün gelişmesi lojistik olanak ve yeteneklere bağlı. Lojistik yatırımlar yapılırken bölge ve ülke bazında yapılacak olan değerlendirmeler büyük önem taşıyor, çünkü dünyanın bazı bölgeleri, başarılarında önemli rol oynayan lojistik olanaklara sahipken, diğer bölgeler bu özelliklerden yoksun.

Türkiye coğrafyasının lojistik bakış açısıyla önemli üstünlükleri var. Ülkemiz jeo-stratejik açıdan Asya ve Avrupa ile Karadeniz ve Akdeniz arasında köprü konumunda olup üç kıtanın kesişim noktası konuşlanıyor. Bu bakış açısıyla Türkiye; Avrupa, Balkanlar, Karadeniz, Kafkaslar, Hazar, Orta Asya, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri için bir dağıtım ve toplama/aktarma merkezi olabilecek özelliği ile uluslararası lojistik açısından çok uygun bir konumda yer alıyor.

Küreselleşme ve bölgeselleşme bağlamında, uluslararası arenada, ulaştırma sektörünün liberalizasyonu; ulusal altyapı şebekelerinin entegrasyonu; daha etkin, rekabetçi ve güvenli bir hizmet sunumu göz önüne alınarak planlama yapılması gerekiyor. Bu planlamada, ekonomik gelişmenin yadsınamaz bir unsuru olarak ulaştırma alt sistemlerinin koordineli ve kombine yapıda faaliyet göstermesi temel alınmalı, özellikle demiryolu sektörünün gelişimi üzerinde durulmalıdır. Ancak böyle bir bakış açısıyla Türkiye uluslararası lojistik sektöründen potansiyeli bağlamında pay alması söz konusu olabilecektir.

Kombine taşımacılık demiryolunun yıldızını parlatıyor

Türkiye’de demiryolu ulaşımının tercih edilirliği Avrupa ülkelerine oranla oldukça düşük seyrediyor. Demiryolu taşımacılığındaki düşüş, yolcu ve yük taşımasının azalması ile de ilgili değil. Yolcu ve yük taşıma ihtiyaçları hızla büyümeye devam ediyor. Demiryolları, gelişen yolcu ve yük taşıma ihtiyacının, kendisi tarafından karşılanamaması yüzünden sıkıntı yaşıyor. Demiryolları, başka taşıma modlarının kendi müşterilerini ve olası müşterilerini almasına göz yumdu. Bugün çeşitli ulaştırma sistemlerini birbirlerine olan üstünlüklerinin azalmaya başlaması, bu ulaşım sistemlerini eskiye göre birbirlerine daha çok muhtaç olmaya da sevk etti, bu nedenle ulaştırma sistemlerinin bütünleştirilmesi ve kombine taşımacılık önem kazandı. Bu bağlamda demiryolları da ön plana çıkmaya başladı.

Modernizasyon yatırımları kaçınılmaz!

Türkiye’nin Cumhuriyet döneminden kalan demiryollarını modernize ederek rantabl hale getirmesi gerekiyor. Demiryolu taşımacılığında hızlı tren uygulaması ön plana çıkarken, Türkiye hızlı trenle 2003 yılında Ankara-Eskişehir illeri arasındaki hattın yapımıyla tanıştı ve ilk seferini ise ancak 2007 yılında gerçekleştirdi. En az karayolu kadar demiryolu ağının da güçlü olması büyük önem taşıyor. Demiryolu kullanımının çevresel ve ekonomik etki düzeyi de göz önüne alındığında karayolundan ya da diğer ulaşım alternatiflerinden çok daha cazip olduğu daha net anlaşılacaktır.

Bugün Samsun demiryolu altyapısına ve bununla beraber diğer tüm ulaşım alternatiflerine sahip Türkiye’deki sayılı kentlerden bir tanesi. Ancak güzergah itibariyle oldukça verimsiz bir noktada yer alıyor. Bölgelerle iller arasındaki bağlantı optimal düzeyde gerçekleştirilemiyor. Bölgeler ve iller arası kısa ve direk bağlantı yerine dolambaçlı bağlantılar kurulması ve yolun istenilenden fazla uzaması nedeniyle demiryolu kullanımı da tercih sebebi olamıyor.
Bu kadar önemli olanaklara sahipken demiryollarının mevcut durumu bu bağlamda Türkiye için bir kayıptır. İyi organize olmuş, çağın gereklerine göre yapılanmasını sağlamış demiryolları ağı Türkiye’nin kalkınma hedeflerine büyük katkı sağlayacaktır.

Salih Zeki MURZİOĞLU

Yönetim Kurulu Başkanı

Samsun Ticaret ve Sanayi Odası