e

Haber »  Demiryolu »  Ticarette demiryolu taşımacılığının payı yükseliyor

Ticarette demiryolu taşımacılığının payı yükseliyor
21/01/2025 - 08:23:00
2024 yılında tüm olumsuz koşullara rağmen toplam 31,7 milyon ton yükün demiryoluyla taşındığını belirten TCDD Taşımacılık A.Ş. Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı Ufuk Yalçın, en dikkat çekici veriyi uluslararası yük taşımaları için açıklıyor. BTK hattının belli bir süre kapalı olmasına rağmen demiryoluyla uluslararası yük taşımacılığının bir önceki yıla göre yüzde 10 oranında bir artışla 3,7 milyon tona yükseldiğini belirten Yalçın, uluslararası taşımaların toplam yük trafiği içindeki payının ise yüzde 14,1 olduğunu söyledi. 
Etiketler: demiryolu tcdd veysi kurt
tcdd2024 yılında demiryolu taşımacılığında nasıl bir yük hacmine ulaştınız? 
6 Şubat 2023’te yaşadığımız deprem felaketi bölgesel üretimin düşmesine, demiryolu altyapısının zarar görmesine ve Mersin-Yenice gibi bazı önemli hatların kapanmasına, bazı hatların bakıma alınmasına neden oldu. Bu durum yurt içi yük taşımalarımızı olumsuz yönde etkiledi. Bu kapsamda Kurumumuz 2024 yılında yurt içi yük taşımacılığında 22,4 milyon ton yük taşıdı. Uluslararası taşımalarda ise BTK hattının Mayıs 2024’e kadar bakım çalışmaları nedeniyle kapalı olmasına rağmen 2023 yılına göre yüzde 9,9 artışla 3,7 milyon ton yük taşıması gerçekleştirdik. 2024 yılında uluslararası taşımaların toplam taşımalar içindeki payı ise yüzde 14,1 oldu. Olumsuz koşullara rağmen Şirketimizin 2024 yılındaki toplam yük taşıması 26,1 milyon ton olarak gerçekleşti. 
2025’te depremin taşımalara etkisi yılın başından itibaren azalıp yıl sonunda tamamen ortadan kalkacak. Ancak Mersin-Yenice gibi uzun süreli kapanan hatların taşımalara etkisinin 2025 yılı boyunca devam edeceği varsayıldığından Şirket olarak 2025 yılında 27,6 milyon ton yük taşıması hedefliyoruz. 
 
Demiryolu yük taşımacılığı içinde özel sektörün payı nedir? 
TCDD Taşımacılık olarak, özel sektörün tren işletmeciliği yapmasına katkı sağlamak amacıyla lokomotif ve vagon kaynaklarımızın yüzde 3’ünü diğer demiryolu tren işletmecilerine kiraladık. 2024 yılında özel sektörün taşıdığı 5,6 milyon ton ile beraber toplam demiryolu taşıması 31,7 milyon tona ulaştı. 
Özel sektörün kendi vagonuyla yük taşıması teşvik edilmekte. Bu kapsamda 2024 yılında şahıslara ait vagonlarla 7 milyon ton yük taşındı. Bu taşımaların toplam taşımalarımız içerisindeki payı yüzde 26,8 oldu. 2024 yılında 39 firmaya ait 3 bin 969 adet şahıs vagonu faaliyet gösterdi. Özel sektör firmalarına ait bu vagonlarla hatlarımızdan taşımalar devam etmektedir.
 
YENİ DEMİRYOLU KORİDORLARI  TÜRKİYE’Yİ ÜS OLMAYA TAŞIYACAK 
Türkiye’nin uluslararası demiryolu koridorlarına entegrasyonuna yönelik yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verir misiniz? 
Pan Avrupa Koridorlarından IV. Koridor, Trans-Asya Güney Koridoru, TRACECA Multimodal Koridoru’nun IV. Koridoru, Hazar Geçişli Doğu-Batı Orta Koridoru ile ilgili çalışmalara katılım sağlanmaktadır. Türkiye’den Batı’da Bulgaristan, Macaristan, Almanya, Avusturya, Polonya, Romanya, Çekya, Bosna-Hersek, Slovakya, Sırbistan ve Belçika gibi Avrupa’da birçok noktaya; Doğuda İran’a; Kuzeyde Rusya’ya; Orta Asya’da Gürcistan, Azerbaycan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Kazakistan ve Çin’e demiryolu ile yük taşımacılığı yapılmaktadır.
Bunun yanı sıra Bakanlığımız tarafından Kalkınma Yolu, Zengezur Koridoru, Çin-Avrupa bağlantılı koridorlar ile ilgili çalışmalar sürdürülmektedir. Kalkınma Yolu Projesi, Irak’ın Basra vilayetindeki Büyük Fav Limanı’ndan başlayarak Türkiye üzerinden Avrupa’ya açılan bir hattır. Bu koridor Uzakdoğu ve Avrupa arası yük akışında süreyi kısaltacak ve maliyetleri düşürecek, Türkiye’nin bölgesel üs olma hedefine yönelik bir yatırım olacaktır. 
Zengezur Koridoru da Nahçıvan’ı Azerbaycan ve Türkiye ile bağlayarak, Çin, Orta Asya-Azerbaycan-Türkiye-Avrupa transit-ulaşım hattını kullanma imkânı sağlayacak, BTK ile Azerbaycan Nahçıvan üzerinden Avrupa’ya bağlanacaktır.
Hazar Geçişli Doğu-Batı Orta Koridor (Orta Koridor), ülkemizden başlayarak, demiryolu ve karayolu bağlantılarıyla sırasıyla Gürcistan, Azerbaycan ve Hazar Denizine, buradan da (Hazar geçişi kullanılarak) Türkmenistan- Özbekistan-Kırgızistan veya Kazakistan güzergâhını takip ederek Çin’e uzanmaktadır. Bu çerçevede, Bakü/Alat (Azerbaycan), Aktau/Kuryk (Kazakistan) ve Türkmenbaşı (Türkmenistan) limanları Hazar Geçişindeki kombine taşımacılık için kullanılmaktadır.
Bir yıl içinde Çin’den Avrupa’ya giden 10 milyon konteynerin yüzde 96’sı denizyoluyla, ancak yüzde 4’ü Kuzey Koridoru olarak adlandırılan Trans-Sibirya Demiryolu hattı üzerinden sevk edilmektedir. Orta Koridor, Avrupa ile Asya arasında bir ticaret yolu olarak Kuzey Koridoruna oranla daha hızlı ve daha ekonomik, 2.000 km daha kısa, iklim koşulları bakımından da daha elverişlidir. Denizyoluna kıyasla ulaşım süresini üçte bir oranında yani 15 gün kısaltmaktadır. Orta Koridor ayrıca, Ülkemizin liman bağlantıları sayesinde Asya’daki yük trafiğinin Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Akdeniz bölgesine ulaşması için önemli fırsatlar sunmaktadır.
2017 yılında faaliyete geçen ve Orta Koridor’un önemli bir ayağı olan Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu, Çin ile Avrupa arasındaki kesintisiz ulaşım ve ticaretin tesisinde yeni bir perspektif sunmaktadır.
Çin’den Türkiye’ye 12 günde, Çin’den Avrupa’ya 18 günde, Türkiye’den Rusya’ya 8 günde ulaşımı sağlayan BTK Demiryolu Hattı ve Orta Koridor, Kuzey Koridora ve denizyolu taşımacılığına göre daha kısa, daha ekonomik ve daha güvenli bir koridor olarak ön plana çıkmaktadır. 
BTK ve Orta Koridor’un daha etkin ve daha verimli hale getirilmesi yönünde demiryolu idareleri ile işbirliğimiz devam ederken çeşitli altyapı ve modernizasyon sorunlarının giderilmesi için çaba gösterilmekte, dijital uygulamalarla trenlerin sınır geçiş süreleri önemli oranda düşürülmekte, ortak taşıma belgelerinin kullanımı sağlanmakta, uygun vagonlarla yük çeşitliliği ve miktarı artırılmakta, taşıma süre ve tarifelerini düşürme yönünde çaba gösterilmektedir.
Diğer taraftan Güney demiryolu taşıma koridorları kapsamında İslamabad-Tahran-İstanbul (ITI) Yük Treni seferleri yeniden başlatılmıştır. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı kapsamında, ülkemizden İran (İnceburun) - Türkmenistan (Etrek) sınır bağlantısı üzerinden Afganistan’a ve Pakistan’a yardım taşımaları devam etmektedir. 
Avrupa Birliği müktesebatına uyum kapsamında atılan adımlar neler? 
Avrupa Birliği (AB) müktesebatıyla uyumlu olacak şekilde Türkiye’de demiryolu sektörünün yeniden yapılandırılması sürecinde 1 Mayıs 2013 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi hakkındaki 6461 sayılı Kanun çerçevesinde, önemli gelişmeler kaydedildi. Bu çerçevede; TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü demiryolu altyapı işletmecisi olarak yeniden yapılandırıldı, TCDD Taşımacılık AŞ demiryolu tren işletmecisi olarak 01.01.2017 tarihinde fiilen faaliyetlerine başladı. 
Sektörün serbestleşmesi ile birlikte diğer kamu tüzel kişileri ile Türk Ticaret Siciline kayıtlı anonim şirketler de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB)’dan gerekli yetki belgelerini almaları şartıyla demiryolu tren işletmecisi olabilmektedir. 6461 sayılı Kanunun uygulanması kapsamında ihtiyaç duyulan ikincil mevzuata ilişkin çalışmalar ise UAB Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü (UHDGM) tarafından yürütülmektedir. 
Genel Müdürlüğümüz faaliyet alanları itibarıyla; yolcu taşımacılığı alanında, AB’nin ilgili föylerine uygun olarak gerekli düzenlemeler yapmaktadır. Bu kapsamda, bilgi alma, bilet alma, el bagajı, evcil hayvan ve araç taşıma, sefer iptalleri ve gecikmeler, engelli, hareket kabiliyeti kısıtlı ve/veya özel durumu olanlar, ölüm ve yaralanma hali, güvenlik, öneri, şikâyet ile ilgili hak ve sorumluluklar uygulamaya konulmuştur.
Yük taşımacılığı alanında ise ülkemizin doğu-batı yönleri doğrultusunda kesintisiz bir demiryolu ana koridoru oluşturularak gerek ulusal ve gerekse Avrupa - Asya arasında transit ulaşım olanaklarının artırılması ve kombine taşımacılığın geliştirilmesi amacıyla demiryolu yük taşımacılığı projelerine öncelik verilmiş bulunmaktadır.
 
KONTEYNER TAŞIMACILIĞI BÜYÜME İVMESİNİ SÜRDÜRÜYOR 
Demiryolu Türkiye’nin 2053 yılı için belirlediği karbon nötr hedefine nasıl katkı sunacak? 
Demiryolu taşımacılığı, 2053 net sıfır hedeflerine ulaşma yolunda düşük karbon emisyonu ve enerji verimliliği avantajlarıyla çok yönlü bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. 
Ülkemizde tamamen yeni imal edilmiş, çift hatlı ve elektrifikasyonlu demiryolu güzergâhlarında gerçekleştirilen Yüksek Hızlı Tren (YHT) işletmeciliği ile karayoluna göre seyahat süreleri kısalmış, bu güzergâhlarda gerçekleştirilen uçak, otobüs ve özel araç yolculukları azalmıştır. Ayrıca YHT işletmeciliği kent içi raylı sistemler ile entegre edilmiştir. Uçak, otobüs ve özel araçlarla yapılan yolculukların YHT işletmeciliğine kayması demiryolunda elektrikli işletmecilik yapılmasından ve yolculuk sürelerinin azalmasından dolayı fosil yakıt kullanımını ve emisyonları azaltmıştır. 
Kuruluşumuz, AB’nin Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında açıkladığı Sürdürülebilir ve Akıllı Ulaşım Stratejisi doğrultusunda; kombine taşımacılığa önem vermekte, konteyner taşımalarında indirimli tarife uygulamaktadır. Bu kapsamda yıllara göre konteyner taşımalarında düzenli artış görülmektedir. 2017 yılında tüm taşımalar içindeki konteyner taşımacılığın payı yüzde 41,4 iken, 2024 yılında bu oran deprem nedeniyle kapalı olan hatlar, yapım ve bakım çalışmaları nedeniyle kesintisiz ve kısmi süreli kapalı hatlar olmasına rağmen yüzde 48,3’e yükselmiştir. 
TIR kasası taşımacılığı ile karayolunda kamyonlarla taşınan yükler demiryoluna kaydırılmaktadır. Ülkemiz ile Bulgaristan arasında devam eden TIR kasası taşımacılığında haftada karşılıklı 6 sefer yapılmaktadır. 31.12.2024 tarihi itibariyle toplam 50 bin 130 adet vagon ile 95 bin 560 adet tır kasası ile toplam 2 milyon 282 bin ton yük taşınmıştır. 
Diğer yandan demiryolu taşımacılığını geliştirmek için iltisak hattı yapımları sürerken halen taşımalarımızın yaklaşık yüzde 45’i iltisak hatlarından yapılmaktadır. İltisak hatları demiryolu ile daha fazla kapıdan kapıya taşımacılık yapılmasını sağlayacaktır.
Elektrikli demiryolu altyapısının geliştirilmesi ve lokomotif yatırımlarının arttırılması ile elektrikli lokomotiflerle yapılan taşımaların oranı yıllar itibariyle artış göstermektedir. Kuruluşumuzca yeni yatırımlarda da öncelikli olarak TÜRASAŞ’ tan 95 adet elektrikli lokomotif temini konusunda çalışmalarda son aşamaya gelinmiştir. Yine TÜRASAŞ tarafından yerli ve milli olarak üretilen elektrikli setlerimiz yolcu taşımacılığında başarıyla hizmet vermektedir.
Diğer taşıma modlarına göre çevre dostu, akıllı, rekabetçi, emniyetli, erişilebilir ve uygun fiyatlı bir ulaşım sistemi olan demiryolu taşımacılığında 2050 yılına kadar ulaştırmadan kaynaklanan emisyonların yüzde 90 azaltılması hedeflenmektedir.
 
TCDD Taşımacılık AŞ’nin gündemindeki projeler hakkında bilgi verir misiniz? 
TCDD Taşımacılık A.Ş. Genel Müdürlüğü olarak Kalkınma Planı başta olmak üzere Hükümetimizce belirlenen hedefler doğrultusunda özellikle yeni çeken ve çekilen araç temini ile araçlarımızın bakım ve modernizasyonlarının yapılmasına yönelik olarak yatırım projeleri yürütülmektedir. Diğer taraftan demiryolu emniyetinin geliştirilmesi, demiryolunda dijitalleşmenin artırılması, müşteri memnuniyetini artırılması, işletmecilikte emisyonların azaltılması, enerji tasarrufu sağlanması ve ülkemizde taşımacılık içindeki demiryolu sektör payının artırılmasına yönelik faaliyetlerimiz devam etmektedir. Yük taşımacılığında ise limanları, Organize Sanayi Bölgelerini, lojistik merkezleri, üretim merkezlerini iltisak hatları ile ana demiryolu ağına bağlayarak blok tren işletmeciliğinin artırılması planlanmaktadır. Mevcut lokomotif, vagon, kapasite ve makinist planlamalarını en verimli  şekilde gerçekleştirmek amacıyla dijital teknolojiler hayata geçirilmektedir. Yine şebekedeki ortalama tren hızlarını yükseltmek amacıyla altyapı birimleriyle koordineli olarak birçok proje eş zamanlı olarak yürütülmektedir. 
Genel Müdürlüğümüzün demiryolu tren işletmecilik faaliyetlerinin aksatılmadan yürütülebilmesi ve müşteri memnuniyetinin artırılabilmesi için önemli yatırım projelerimizi şu şekilde sayabiliriz: Milli Elektrikli Anahat Lokomotifi Temini Projesi (95 adet), Dizel Elektrikli Anahat Lokomotifi Temini Projesi (40 adet), Milli Elektrikli Tren Seti (Milli EMU)Temini Projesi (56 adet), Yerli ve Milli ETCS ve GSM-R Araçüstü Ekipmanı (Demiryolu Tren Kontrol ve Haberleşme Sistemi) Geliştirilmesi Projesi (99 adet), Yolcu Taşıma Platformu (YTP) Projesi.
 
ELEKTRİKLİ ARAÇ SAYISI ARTIRILACAK, KOMBİNE TAŞIMACILIK TEŞVİK EDİLECEK 
On İkinci Kalkınma Planında ulaştırma sektörü ve özelinde demiryoluna yönelik önemli tespitler ve hedefler yer aldığını belirten TCDD Taşımacılık AŞ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı Ufuk Yalçın, bu kapsamda sektör için çok önemli olan belli başlı başlıkları şöyle sıraladı: 
• Ulaştırma ve lojistik sektöründe çevresel etkilerin ve maliyetlerin en aza indirilmesi ile enerji verimliliğinin artırılması amacıyla demiryolu ve denizyolu taşımacılığına öncelik verilmesi, etkin, bütüncül ve sürdürülebilir ulaştırma ağı ve lojistik merkezlerin tesis edilmesi, 
• Demiryollarında devam eden elektrifikasyon çalışmalarıyla uyumlu olacak şekilde elektrikli çeken araç sayısının artırılması, 
• Demiryolu yapım, bakım-onarım ve emniyet standartlarında iyileştirmeler yapılarak, modernizasyona yönelik Ar-Ge çalışmalarının desteklenmesi,
• Ulaştırma ve lojistik sektöründe bilgi ve iletişim teknolojileri başta olmak üzere dijital uygulama ve yeni teknolojilerin kullanımı yaygınlaştırılarak ulaştırma sistemlerindeki mevcut altyapının daha etkin ve verimli kullanılmasının sağlanması,
• Yük ve yolcu taşımacılığında demiryolu payının artırılmasıyla kombine taşımacılık imkânlarının geliştirilmesine yönelik öncelikle devam eden demiryolu projelerinin tamamlanması; OSB’ler, limanlar ve maden ocakları gibi önemli yük merkezlerinin demiryolu bağlantılarının sağlanması. 
 
 
 
 
 

SEKTÖRLER VE LOJİSTİK

  • Otomotiv
  • Enerji
  • Gıda
  • Akaryakıt
  • Tekstil
  • Kimya
  • İnşaat
  • Lastik
  • İhracat