Kamuran Yazıcı: Özel sektörle birlikte büyüyeceğiz

19/06/2020 - 15:08:00

Serbestleşme sonrası yukarı doğru bir büyüme ivmesi kazanan, temassız ticaret döneminde önemi daha da artan demiryolu taşımacılığı Türkiye’nin lojistik üs olmasında da bel kemiğini oluşturuyor. BTK demiryolu hattı ve Trans Hazar Uluslararası Demiryolu güzergahıyla Çin’den Avrupa’nın en uç noktasına kadar geniş coğrafyaya taşıma yapılabilir hale gelindiğini belirten TCDD Taşımacılık AŞ Genel Müdürü Kamuran Yazıcı, Marmaray’ın bu taşımalara süre ve maliyet olarak önemli avantaj sağlayacağını söyledi. Yazıcı, ayrıca demiryolu taşımacılığına ilgisi artan özel sektör ile işbirliği içerisinde birlikte büyümeyi, gelişmeyi hedeflediklerinin altını çizdi.

Etiketler: demiryolu kamuran yazıcı tcdd taşımacılık

Demiryolu taşımacılığının serbestleştirilmesi kapsamında “demiryolu tren işletmecisi” olarak kurulan TCDD Taşımacılık AŞ aradan geçen 4 yılda, demiryoluyla yük taşımacılığının gelişmesine nasıl bir katkı sundu?

1 Ocak 2017 tarihinden beri Türkiye’nin ilk demiryolu tren işletmecisi olarak faaliyetlerine devam eden TCDD Taşımacılık, bu süreçte kar eden ve sektöre yön veren bir kuruluş haline gelme çabalarının sonuçlarını almaya başlamıştır. Doğu-batı ve kuzey-güney yönlerinde kesintisiz bir demiryolu ana koridoru oluşturularak, gerek ulusal, gerekse Avrupa-Asya-Ortadoğu arasında transit ulaşım olanaklarının artırılması ve kombine taşımacılığın geliştirilmesi amacıyla demiryolu yük taşımacılığı projelerine öncelik verilirken, 2018 yılında demiryolu tren işletmeciliğine başlayan özel sektörümüze de katkılarını sürdürmektedir. Bugün ülkemizden; Avrupa’daki birçok ülkeye, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı üzerinden Gürcistan, Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti’ne, ayrıca İran’a blok trenlerle yük taşımacılığı yapılmaktadır.

Yük taşıma gelirimiz 2019 yılında yaklaşık yüzde 47 artarken, 2016 yılında 11,47 gün olan yük vagonu rotasyon süresi, yük vagonlarının daha etkin ve verimli kullanılmasıyla 2019’da yüzde 26,2 düşerek 8,46 gün olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılında demiryolu yük taşımacılığında yüzde 23,9 olan gelirin gideri karşılama oranı ise 2018 yılında yüzde 50’ye yaklaşmıştır. Türkiye lojistik sektörü içerisinde demiryolu yük taşımacılığının sektör payı 2016 yılında yüzde 4,1 iken 2018 yılı sonu itibariyle yüzde 5,15 olmuştur.

ULUSLARARASI TAŞIMA AĞLARI GÜÇLENDİRİLDİ

Yük taşıma miktarının ve çeşitliliğinin artması adına uluslararası alanda yürüttüğünüz çalışmalar ve gerçekleştirdiğiniz işbirlikleri hakkında bilgi verir misiniz?

Demiryolu ile çoğunluklu olarak; dökme yük, inşaat malzemeleri, madenler taşınırken, farklı sektörlerle işbirliğine gidilmesi, destinasyonların çeşitlendirilmesi, uygun vagon üretimleri ve sunulan avantajlarla farklı tipte yüklerin taşınması sağlanmaktadır. Uluslararası mevcut taşımaların yanında; kimyasal ürünler, gıda maddeleri, temizlik ürünleri, demir-çelik ve ürünleri, tahıl, hububat, elektronik ürünler, beyaz eşya, otomotiv ürünleri, yaş sebze ve meyve gibi geniş bir yelpazeye ulaşılmıştır.

Ülkemiz ile Bulgaristan arasında başlatılan intermodal taşımacılığın ekonomik, sosyal ve çevre faydalarını yansıtan sistemlerden birisi olan TIR kasası taşımacılığı ile Covid-19 salgını sonrası Avrupa ile karayolu geçişlerindeki kısıtlamalardan kaynaklanan sıkıntıların azaltılmasında önemli bir alternatif oluşturulmuştur. Bu dönemde, Bulgaristan Demiryolları ile yapılan işbirliği ile TIR Kasası blok treninin ikincisi işletmeye konmuş, trenin haftalık karşılıklı sefer sayısı 5’den 10’a çıkartılmıştır.

Ayrıca diğer taşıma modları arasında rekabet yerine işbirliğini amaçlayan konteyner taşımacılığı daha da geliştirilmiştir.

Avrupa’ya ve BTK hattı üzerinden Orta Asya’ya yapılan konteyner taşımalarında yerli üretim Sgns, Sggmrs tipi platform vagonlarının kullanılmasıyla daha fazla yükün, daha kolay taşınması sağlanmıştır. Bilindiği üzere, 18 ton daralı Sgns tipi vagonlar ağırlığının 4 katı kadar, 73 ton taşıma kapasitesine sahiptir. 26 ton daralı Sggmrs vagonları ise ağırlığının yaklaşık 4,5 katı kadar, 109 ton yük taşıyabilmesinin yanında bir Sggmrs vagonuna 90 ayağa kadar konteyner yüklenebilmektedir. Diğer platform vagonların büyük çoğunluğu ise ağırlıklarının 2 ila 3,5 katı arasında yük taşıyabilmekte ve bu vagonlara 40-45 ayak konteyner yüklenebilmektedir.

Bakü-Tiflis-Kars (BTK) demiryolu hattı üzerinden ülkemiz ile Kazakistan, Azerbaycan, Gürcistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki taşımacılıkta ülkemizden söz konusu ülkelere; inşaat malzemesi, gıda maddesi, temizlik ürünleri, otomotiv ürünleri, tarım ürünleri, yaş sebze ve meyve gönderilirken ülkemize; tahıl, metal-elektronik ürün ile yedek parça, çinko, gübre, bakır, kimyasal ürünler ve yem taşınmaktadır.

Diğer taraftan Asya ile Avrupa arasındaki Orta Koridora demiryolu bağlantısı sağlayan ülkemizin bu koridor üzerinde yük taşıma payının artırılması ile tarife ve diğer konularda koordinasyonun sağlanabilmesi amacıyla Kuruluşumuz 15 Şubat 2018 tarihinde Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Güzergâhı Birliği’ne (TITR) üye olmuştur. BTK hattı üzerinden Türkiye-Rusya arasında başlatılan demiryolu taşımaları ile yeni bir kuzey-güney koridoru oluşturularak farklı destinasyonlar ve farklı ürün gruplarının taşınmasına imkan sağlanmış, reefer (frigofirik) konteynerlerle ülkemiz ile Rusya/Orta Asya Cumhuriyetleri arasında yaş sebze ve meyve taşımacılığı başlatılmıştır. Rusya’dan ülkemize rulo sac, çelik (metal), kütük demir ve kömür taşımaları gerçekleştirilmektedir.

Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demir İpek Yolu hattı ve Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru üzerinden Çin-Türkiye, Çin-Avrupa arasında konteyner blok yük tren seferleri ise tarihi niteliktedir. Çin’in Xi’an şehrinden 42 adet high-cube konteyner yüklü vagondan oluşan blok konteyner yük treni, ülkemiz üzerinden Çekya’nın Prag şehrine gönderilmiştir. Tren, Çin-Prag arasındaki toplam parkuru 18 günde tamamlamış ve Demir İpek Yolu üzerinden Çin'den Avrupa'ya giden ve Marmaray’ı kullanarak Avrupa'ya ulaşan ilk yük treni olarak tarihe geçmiştir.

Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattının hizmete girmesi ile Çin-Avrupa arasındaki demiryolu yük trafiğinde Orta Koridor’un etkin olarak kullanılması olanağı sağlanmıştır. Orta Koridor ayrıca ülkemizin liman bağlantıları sayesinde Asya’daki yük trafiğinin Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Akdeniz bölgesine ulaşması için önemli fırsatlar sunmaktadır. BTK hattı ve Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Güzergâhı üzerinden Çin Halk Cumhuriyeti-Türkiye-Avrupa arasında demiryolu yük taşımacılığının düzenli hale getirilerek karşılıklı olarak daha da artırılması ve ülkemizden Çin Halk Cumhuriyeti’ne yapılan ihracat taşımalarında da demiryolunun kullanılması hedeflenmektedir.

Bunların yanı sıra İran ile olan demiryolu yük taşımalarımızın yıllık 1 milyon tona çıkarılması amacıyla İran demiryolları ile işbirliği içerisinde çalışmalarımız devam etmektedir. Ülkemiz ile İran arasında da blok yük trenleri işletilmeye başlanmıştır. Yine yeni inşa edilen ve mevcut kapasiteyi 5 kat artıran 4.000 ton kapasiteli Van Gölü feribotlarının devreye girmesiyle bu yöndeki taşıma kapasitemizde artış sağlanmıştır.

Öte yandan, geçtiğimiz yıl Ankara’da ev sahipliğimizde, Türkiye, İran, Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan Demiryolları’nın katılımıyla gerçekleştirilen Orta Asya Zirvesi’nde; Türkiye ve Orta Asya ülkeleri ile Çin H.C. arasında demiryolu yük taşımalarında İran üzerinden Orta Asya ülkelerine ve Çin H.C. uzanan Güney koridorunun da kullanılması konusunda işbirliği, teknik detaylar ve rekabetçi bir tarife oluşturulması konuları ele alınmıştır. Toplantı sonucunda, söz konusu koridor üzerinden demiryolu ile konteyner ve konvansiyonel yük taşımacılığına ilişkin tarife ve işletme konularında protokol imzalanmıştır.

AVRUPA'YA DEMİRYOLUYLA 15 GÜNDE ULAŞILACAK

“Kuşak ve Yol” girişiminin gerçekleşmesinde Bakü-Tiflis-Kars (BTK), Marmaray ve Orta Koridor nasıl bir rol oynayacak?

100'ün üzerinde ülke ve uluslararası örgütü kapsayan, toplam yatırımı 1 trilyon dolar olarak hesaplanan “Tek Kuşak, Tek Yol” girişimi, Asya ile Avrupa arasında önemli ticaret hattı olan İpek Yolu'nun modern versiyonu olarak tanımlanmaktadır. Bu ticaretin en ucuz, en ekonomik ve en hızlı şekilde ulaştırılmasında Bakü-Tiflis-Kars (BTK) İpek Demir Yolu hattının ve Orta Koridor’un önemi büyüktür. 30 Ekim 2017’de işletmeye açılan BTK hattında, demiryolu taşımacılığı başarılı ve hızlı bir şekilde devam etmektedir. Orta Koridor, Çin’den Türkiye üzerinden Avrupa’ya açılan demiryolu güzergâhı olarak iki kıta arasındaki en elverişli koridor olarak öne çıkmaktadır. Bu avantajları ile lojistik fiyatlarında önemli fırsatlar sağlayacak olan koridor, bölgenin rekabet şartlarına ve refahına olumlu katkılar sağlayacaktır.

Pekin'den Londra'ya uzanan Orta Koridor’un merkezinde bulunan Marmaray, Asya ile Avrupa'yı kesintisiz olarak bağlayan çok önemli bir noktada bulunmaktadır. Marmaray ile Demir İpekyolu Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı ve Orta Koridor daha etkin hale gelirken, bölge ülkeleri ile işbirliğimiz daha da güçlenecektir. BTK hattının Marmaray ve Edirne-Kars Hızlı Tren Projesi’ne entegre olmasıyla Türkiye ile Çin arasında demiryolu ile yük taşıma süresi 10 güne düşerken, Avrupa’nın en uç noktasına 15 günde taşınabilecektir. Hatırlarsanız, Çin (Xian) -Prag Treni 11 günde ülkemize ulaşmış, toplam parkurunu 18 günde tamamlamıştır. Marmaray, trenlerin Asya’dan Avrupa’ya geçişinde süre ve maliyet olarak önemli avantaj sağlamaktadır. Derince-Tekirdağ feribotu aktarması ile yapılan taşımaların yerine, kesintisiz demiryolu bağlantısı sağlanarak ara elleçleme ve feribot maliyetleri ortadan kalkmıştır. Bu şekilde hem süre bazında hem de demiryolu taşıma maliyeti açısından rekabet edilebilir taşıma tarifeleri oluşturmaktadır. Marmaray’dan bugüne kadar karşılıklı 30 yük treni geçişi yapılmıştır.

ÖZEL SEKTÖRLE KOL KOLA BÜYÜYECEĞİZ

Özel sektörün yük taşımacılığı içindeki payı nedir? TCDD Taşımacılık A.Ş. olarak rekabet koşullarına uyum için izlediğiniz politikalar konusunda bilgi verir misiniz?

Özel sektör, demiryolu tren işletmeciliğine 2018 yılında başlamıştır. Kuruluşumuz 2019 yılında 29,3 milyon ton yük taşıması; diğer demiryolu tren işletmecileri ise 2018 yılında 2,9 milyon ton, 2019 yılında 4,2 milyon ton yük taşıması gerçekleştirmiştir. TCDD Taşımacılık AŞ olarak serbestleşme ile birlikte özel sektörün demiryolu taşımacılığına girişini desteklemek amacıyla özel demiryolu tren işletmecilerine 20 lokomotif ve 715 vagon kiralaması yaparken kaynaklarımızın yüzde 4’ünü bu amaçla kullandık. Diğer demiryolu tren işletmecileri ve Kuruluşumuz tarafından 2019 yılında ülkemiz demiryolu yük taşımacılığında toplam 33,5 milyon ton ile tüm zamanların en yüksek demiryolu yük taşıması gerçekleştirilmiş, 2016 yılına göre netton bazında yüzde 29.3 artış sağlanmıştır. Serbestleşen demiryolu sektöründe 2019 yılında özel sektör yük taşımacılık payı yüzde 12,6’ya ulaşmıştır. Serbestleşme ile özel şirketlerin kendilerine ait araç, personel ile yük ve yolcu taşımacılığı yapabilmelerine imkân sağlanması demiryolunda yepyeni bir dönemi başlatmıştır. Bu yeni dönemde özel sektörün, demiryolu taşımacılığına ilgisinin daha da artacağı beklenmektedir. Kuruluşumuz, rekabete açılan bu alanda özel sektör ile işbirliği içerisinde birlikte büyümeyi, gelişmeyi hedeflemektedir.

DEMİRYOLU GÖZDE TAŞIMA MODU OLDU

Covid-19 pandemisini önlemek amacıyla ülkelerarası geçişlerin kısıtlanmasının tüm dünyada tedarik zincirini sekteye uğrattığına dikkat çeken TCDD Taşımacılık A.Ş. Genel Müdürü Kamuran Yazıcı, demiryolu taşımacılığının bu süreçte oynadığı rolü şöyle özetledi: “Bu süreçte, ülkelerin sınır geçişlerine getirdiği önlem ve sınırlamalar sonrası hükümetimiz demiryolu yük taşımacılığının devam etmesi için anında gerekli tedbirleri almış ve demiryolu taşımaları için sınırları açık tutmuştur. Uluslararası taşımalarda özellikle karayolu geçişlerindeki önlemler ve kısıtlamalar nedeniyle karayolu taşımalarından demiryoluna önemli oranda yük akışı olmuş ve uluslararası demiryolu yük taşımalarında artış gözlenmiştir. Kuruluşumuz tarafından da artan bu taleplerin karşılanması ve tedarik zincirinin aksatılmaması amacıyla uluslararası demiryolu yük taşımacılığında gerekli tedbirler alınmış ve tüm demiryolu sınır kapılarımızda taşımacılık insan temassız gerçekleştirilmeye başlanmıştır.

İran-Türkiye demiryolu sınır istasyonuna vagon dezenfeksiyon sistemi kurulmuş olup, gelen ve giden vagonların dezenfeksiyonu gerçekleştirilmektedir. Bunun yanı sıra İran transit geçişinin kapatılması ile İran’ı transit geçecek Orta Asya yüklerinin, BTK hattına kayma olasılığına karşılık Kuruluşumuz ve TCDD tarafından BTK hattı üzerinden taşınan mevcut yüke ek günlük 3.500 ton yükün taşınabilmesi için çalışma yapılmıştır. Bu kapsamda, Gürcistan Ahılkelek'teki aktarma kapasitesine ilave olarak Gürcistan sınır istasyonumuz Canbaz’a bojisi değiştirilerek gelen Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT-CIS) ülkeleri tarafından vagonlarındaki yüklerin Kuruluşumuza ait vagonlara aktarılması için hareketli (portal) vinç kurulmuştur.”

“BTK hattının açılışından bugüne kadar toplam 11.000 konteyner ve 556.000 ton yük taşınmıştır. 2020 yılında bu hattan 20.000 konteyner ve 500.000 ton yük taşıması beklenmektedir.”

SEKTÖRLER VE LOJİSTİK

Otomotiv
Enerji
Gıda
Akaryakıt
Tekstil
Kimya
İnşaat
Lastik
İhracat