Yeşil dönüşüm ve dijitalleşmede tam yol ileri

23/06/2022 - 10:37:00

Denizciliğin daha da gelişmesi, imkanların artırılması, lojistik maliyetlerinin en aza indirilmesi için Bakanlık olarak yoğun şekilde çalışma yürüttüklerini belirten Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürü Ünal Baylan, dijitalleşme, yeşil denizcilik ve yeşil liman alanında birçok önemli projeyi hayata geçirdiklerini söyledi.

Türkiye’nin, son dönemde ekonomiden sosyal hayata, ulaştırmadan enerjiye, dış politikadan milli savunmaya kadar, birçok alanda çok büyük ilerlemeler gösterdiğini belirten Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürü Ünal Baylan, bu kapsamda Bakanlık olarak denizciliğin daha da gelişmesi, denizlerde sağlanan imkanların artırılması, kaynakların ekonomiye kazandırılarak en etkin şekilde kullanılması ve lojistik maliyetlerinin en aza indirilmesi için yoğun şekilde çalışmaya devam ettiklerini söyledi.

MİLLİ GELİRE 287,4 MİLYAR TL’LİK KATKI

Türk sahipli deniz ticareti filosunun 30,7 milyon DWT ton ile dünyada 15. sırada yer aldığını ifade eden Baylan, pandemi sonrası Türk deniz ticareti istatistiklerine ilişkin şunları aktardı: “2021 yılında limanlarımızda elleçlenen yük miktarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6,0 artarak 526 milyon 306 bin 784 ton olmuştur. Böylelikle 500 milyon ton yük elleçleme barajı 2021 yılında aşılmıştır. Clarksons Research’ün 2022 Ocak ayı yayınında 2021 yılında dünya denizyolu yük taşımaları geçen yılan göre yüzde 3,6 artarak 11 milyar 951 milyon ton olarak gerçekleştiği tahmin edildiği belirtilmektedir. 2021 yılında Türkiye denizyolu yük taşımacılığının dünya denizyolu yük taşımalarının üzerinde bir performans göstermiştir. 2022 yılı Ocak-Mayıs döneminde limanlarımızda elleçlenen yük miktarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7,2 artarak 228 milyon 168 bin 54 ton olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılında limanlarımızda elleçlenen konteyner miktarı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,3 artarak 12 milyon 591 bin 470 TEU olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılında limanlarımızda elleçlenen konteyner miktarı bir önceki yıla göre yaklaşık 1 milyon TEU artarak yeni bir rekor kırmıştır. 2022 yılı Ocak-Mayıs döneminde ise limanlarımızda elleçlenen konteyner miktarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,2 artarak 5 milyon 325 bin 678 TEU olarak gerçekleşmiştir.

TÜİK verilerine göre, 2021 yılında Türkiye’nin dış ticareti 225,3 milyar dolar ihracat ve 271,4 milyar dolar ithalat olmak üzere toplam 496,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Toplam dış ticaret taşımalarında denizyolunun payı ise 133,75 milyar doları ihracat ve 157,39 milyar doları da ithalat olmak üzere toplam 291,14 milyar dolar olarak geçen yıla göre yüzde 34,9 artmıştır. 2020 yılında parasal olarak dış ticarette denizyolunun payı yüzde 55,4 iken 2021 yılında bu oran yüzde 58,6’ya yükselmiştir. Türk denizcilik sektörünün ekonomimize olan katkısına baktığımızda, Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan temin edilen verilere göre, 2020 yılında denizcilik sektörü yaklaşık 287,4 milyar TL ciro ile milli gelire katkı sağlamıştır. 2004 yılından bu yana denizcilik sektörüne toplam 6,1 milyon ton ÖTV’siz akaryakıt teslimatı yapıldı ve 9,1 milyar TL’lik ÖTV’yi tahsil etmeyerek sektöre destek sağlandı. Denizcilik sektörüne sağladığımız yıllık ortalama ÖTV teşviki 495 Milyon TL’ye ulaştı.”

YEŞİL LİMAN UYGULAMALARI

Ünal Baylan, yayınlanan AB Yeşil Mutabakatı ve Paris Anlaşmasını imzalamasının ardından Türkiye’nin iklim politikasında 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefinin benimsenmesiyle başlayan yeni dönemde, denizcilik sektörünün gündemindeki en önemli konulardan birinin de karbon emisyonla mücadele konusu olduğunu söyledi. Baylan, Denizcilik Genel Müdürlüğü olarak iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında karbon emisyonlarının azaltılması hususunda “Yeşil Liman Sertifika Programı” ve “Denizcilik Sektörünün Dekarbonizasyonu” gibi projeleri hem üreterek hem de projelere dahil olarak AB müktesebatı ile uyumlu çalışmalar yürüttüklerini vurguladı.

Baylan, “Yeşil Liman Sertifika Programı” hakkında şu bilgileri verdi: “Çevreye daha duyarlı liman tesislerinin ülkeye kazandırılması için Genel Müdürlüğümüz bünyesinde başlatılan ‘Yeşil Liman Sertifika Programı’ kapsamında belirlenen şartları yerine getiren ve bunları idareye sunan liman tesislerine ‘Yeşil Liman’ unvanı verilmektedir. Limanlarımızın ‘Yeşil Liman’ sertifika programına katılmasıyla sağlayabilecekleri ciddi faydalar bulunmaktadır; çevresel duyarlılığın getirdiği yeni yasalara kolay uyum sağlanması, operasyonel verimlilik ve marka değerinin arttırılması ile finansman kaynaklarına kolay ulaşım konusunda öncelik elde etmek öncelikli olarak sıralanabilir. Bu doğrultuda, ‘Yeşil Liman Sertifika Programı” için gerekli olan birçok standarda ilaveler getiren ‘Kıyı Tesislerine Yeşil Liman Sertifikası Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik’ taslağı hazırlanmıştır. Yönetmelik kapsamında iklim değişikliği etkilerinin bertaraf edilebilmesi için limanlarda düşük emisyonlu teknolojilerin kullanılması, ISO 14064 standardı kapsamında ‘Sera gazı emisyonlarının raporlanması/ doğrulanması” ve ISO 50001 standardı kapsamında ‘Enerji yönetim sistemi’ gibi standartların geliştirilmesi hedeflenmektedir. Anılan yönetmelik ile düzenlenen ve gönüllülük esasına dayanan sertifika programına katılan kıyı tesislerinin teşvik edilmesine yönelik düzenlemeler de getirilmektedir.”

YEŞİL DENİZCİLİK İÇİN FİNANSMANA ERİŞİM İÇİN PLANLAMALAR

Bakanlık tarafından sera gazlarının azaltılması ve net sıfır hedefi doğrultusunda “Denizcilik Sektöründen Kaynaklanan Sera Gazı Salınımlarının Azaltılması ve Yeşil Denizciliğin Desteklenmesi (Maritime Decarbonization and Green Shipping)” hususunda hazırlanan projenin, AB Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) programı çerçevesinde 2021-2022 yılları programına dâhil edilmesi amacıyla, AB komisyonuna sunulduğunu ve kabul gördüğünü aktaran Ünal Baylan, projeye ilişkin şunları aktardı: “Proje kapsamında, gemilerimizde ve limanlarımızda çevre dostu, sürdürülebilir ve emniyetli taşımacılık için kullanılacak yenilikçi teknolojilere finansal destek mekanizması oluşturulması hedeflenmektedir. Bunun yanında, denizcilik sektöründe yeni teknolojilerin uygulanmasına yönelik yasal boşlukların tespiti, kapasite geliştirilmesi ve yeşil denizcilik konusunda kamuoyu oluşturulmasına yönelik faaliyetler de proje kapsamında yer almaktadır. Oluşturulacak mekanizma ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından toplamda yaklaşık olarak 20 milyon eurosu hibe, 50 milyon eurosu uzun vadeli uygun maliyetli kredi desteği olarak öngörülen uygun görülecek liman tesislerine;

•Düşük emisyonlu, alternatif yakıtlar ile çalışacak yeni gemilerin inşası veya konvansiyonel yakıtlarla çalışan mevcut gemilerin dönüşümü,

•Liman tesislerinde liman elektriği gibi altyapıların kurulması ile sürdürülebilir enerji kullanımına yönelik çalışmaların desteklenmesi,

•LNG, Bio-LNG, methanol, yeşil hidrojen ve amonyak ile ilgili yakıt istasyonlarının kurulması, gibi proje konularında finansal destek sağlanacaktır.

Aynı zamanda bahsi geçen Dekarbonizasyon Projesinin devamı niteliğinde ikinci faz proje çalışması da AB komisyonu ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD)’nın da uygun görüşüyle 100 milyon euro bütçeli olacak şekilde hazırlanmıştır.

Tüm bunlara ek olarak, Avrupa’nın en büyük Acil Müdahale Merkezi olan Ulusal Deniz Emniyeti Merkezi’ni Tekirdağ’da (UDEM) kurduk. UDEM, deniz yetki alanlarımızda personel, ekipman, donanım, yazılım ve gerekli tüm altyapı imkanları ile deniz emniyetinin teminine ilişkin her türlü hazırlıklı olma, planlama, koordinasyon, müdahale gibi görevleri icra etmek üzere Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının karar destek sistemi olarak faaliyet gösterecektir.”

DİJİTALLEŞME ADIMLARIMIZ DEVAM EDİYOR

Denizcilik Genel Müdürü Ünal Baylan, deniz ticareti ve gemi insanlarına yönelik iş ve işlemlerin birçoğunun elektronik ortama taşınmasına büyük önem verdiklerini söyledi. Bürokrasinin azaltılması, mevzuatın daha yalın ve anlaşılabilir hale getirilmesi ve deniz ticaretinin kolaylaştırılması yönündeki çalışmalar yürüttüklerini aktaran Baylan, “Bu çerçevede, geçtiğimiz yıl e-devlet dönüşümünü gerçekleştirdiğimiz gemi sicil ve bağlama kütüğü işlemleriyle ilgili ilave geliştirmeler yapmanın yanı sıra, gemi acentecilik faaliyetleri ile ilgili işlemlerin de tümüyle internet ortamında gerçekleştirilebilmesine yönelik çalışmamızı 13 Eylül 2021 tarihi itibariyle tamamladık. Hizmete aldığımız Gemi Acenteliği Bilgi Sistemi (GABS) ile Gemi Acentesi Yetki Belgesi ve Gemi Acentesi Personeli Tanıtım Kartı başvuruları ile ilgili tüm süreç elektronik ortama aktarılmış, ilgili kurum ve kuruluşlar ile sağlanan elektronik veri entegrasyonları sayesinde başvuru sürecindeki belgeler önemli oranda azaltılarak kalan belgelerin de elektronik formatta sisteme yüklenmelerine olanak sağlanmıştır. GABS ile başvuru süreci oldukça pratik hale getirilerek hem zaman hem de hem maddi açıdan vatandaşlarımızın önemli tasarruf gerçekleştirmesi sağlanmıştır.

Ayrıca, yeni sistem kapsamında karekod ve barkod ile düzenlenen Gemi Acentesi Yetki Belgeleri ve Gemi Acentesi Personeli Tanıtım Kartları kolaylıkla doğrulanabilir hale getirilmiştir. Son olarak, sistemin e-devlet kapısı (https://www.turkiye.gov.tr) entegrasyonu da Haziran 2022 itibariyle tamamlanarak acentecilik belgelerin doğrulanması, sorgulanması ve oluşturulması hizmetleri e-devlet portalı üzerinden gerçekleştirilebilmesi mümkün hale getirilmiştir.

Denizcilik hizmetlerinin dijital dönüşümüne gemi insanı işlemleri ile devam ediyoruz, test süreci tamamlanmak üzere olan yeni gemi insanı eğitim ve belgelendirmesinde kullanılan sistemleri, güncel yazılım teknolojilerinin kullanımı ile daha kolay ve verimli çalışır hale getiriyoruz. Sistemin yenilenen tasarımı ile basit ancak fonksiyonel olmasını, bu sayede işlemlerin mümkün olduğunca az zaman ve veri girişi ile gerçekleştirilmesini hedefledik. Sistem ayrıca, tablet, telefon gibi mobil cihazlardan da rahat bir şekilde kullanılabilecek şekilde tasarlandı. Bunun yanı sıra, başvurularda daha önce fiziki belge olarak talep edilen birçok belgeyi artık istemiyoruz. Bu belgeleri ilgili kurum ve kuruluşlar ile sağladığımız entegrasyon ile otomatik olarak elektronik ortamda temin edeceğiz” diye konuştu.

UMURBEY VATANDAŞ PORTALI

Milli Gemi Sicili, Türk Uluslararası Gemi Sicili ve Bağlama Kütüğüne kayıtlı gemi ve su araçları ile alakalı başvuru, bilgi sorgulama ve harç ödeme işlemlerinin liman başkanlıklarına gidilmeden başvuruların e-devlet üzerinden yapmalarına olanak sağlayan sistemin devreye alındığını belirten Baylan, “Şimdiye kadar vatandaşımızın işlemlerini yapmaları için liman başkanlıklarına gitmesini gerektiren gemi kaydı, alım-satımı gibi işlemler için, öncelikle ilgili bilgi ve belgeler Umurbey Vatandaş portalı üzerinden elektronik ortamda ilgili liman başkanlığına gönderilmekte ve ön kontrolün başarılı şekilde tamamlanması ile vatandaşımız kendisine verilen randevu saatinde belgelerini teslim almak için ilgili liman başkanlığımıza gitmektedirler” dedi.

GEMİ İNSANI BİLGİ SİSTEMİ

Genel Müdürlük olarak 130 binden fazla aktif gemi insanına hizmet verdiklerini aktaran Ünal Baylan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Gemi insanlarının eğitime başladıkları ilk günden, tüm deniz yaşamları boyunca gerçekleştirdiği eğitim, sınav, görevde yükselme ve cüzdan yenilenmesi gibi işlemlerin dünya standartlarında hizmet kalitesiyle gerçekleştirilmesi Genel Müdürlüğümüzün öncelikli hedefleri arasındadır. Bu amaçla, gemi insanlarımızın liman başkanlıklarına gitmelerine ve işlemleri için resmi kurumları dolaşıp belge toplamalarına gerek kalmaksızın kolayca kullanabilecekleri yeni Gemi İnsanı Bilgi Sistemimizi hayata geçiriyoruz.

Son 15 yıl içerisinde parça parça dijital ortama aktarılan, ancak teknolojinin gelişmesi nedeniyle güncelliğini yitirmiş yazılım teknolojileri ile hizmet vermekte olan gemi adamı eğitim ve belgelendirmesinde kullanılan sistemleri, güncel yazılım teknolojilerinin kullanımı ile daha kolay ve verimli çalışır hale getirdik. Bu sayede ayrıca, gemi insanlarımızın kişisel bilgilerinin tutulduğu sistemlerin veri güvenliğini de artırmış olduk.

Başvurularda daha önce fiziki belge olarak talep edilen birçok belgeyi artık istemiyoruz. Bu belgeleri ilgili kurum ve kuruluşlar ile sağladığımız entegrasyon ile otomatik olarak elektronik ortamda temin ediyoruz. Yeni sistemi hazırlarken yazılım tasarımının yanında iş süreçlerinin de analizini yaparak iyileştirdik. Bu sayede başvurular eskiye kısayla çok daha kısa sürede sonuçlandırılabilecek. Sistemin 1 Temmuz 2022 itibariyle devreye alınması hedeflenmektedir.

Karadeniz, Ege ve Doğu Akdeniz’de seyreden gemilere ilişkin çok detaylı bilgilerin otomatik olarak alındığı ve gemilerin anlık olarak takip edilmesine olanak sağlayan, dolayısıyla Ülkemizin denizlerdeki hak ve menfaatlerinin korunması, ülkemizin ulusal ve uluslararası sorumluluklarını zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirmesi amacıyla tüm Türkiye kıyılarında seyir emniyeti ve deniz güvenliğini arttırmak amacıyla kurulmuş olan Otomatik Tanımlama Sisteminin (OTS) sistem güncellemesi ve yükseltilmesi çalışmalarına başlanmıştır. Projenin ihale sürecinin 2022 yılı içerisinde tamamlanarak, 2023 yılının ilk yarısında hizmete alınacaktır.

Bununla birlikte, Doğu Akdeniz'de etkinliğimizin arttırılması ve gemi hareketlerinin aktif olarak tespit edilip bütünleşik bir resme aktarılması amacıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) Gemi Trafik Hizmetleri (GTH) Sistemi kurulumu çalışmaları devam etmektedir. Proje sayesinde KKTC’yi çevreleyen sularda deniz emniyetinin artırılması ve projenin tamamlanmasının ardından Doğu Akdeniz’de hem Ülkemizin hem de KKTC’nin hakimiyetinin de önemli ölçüde artması hedeflenmektedir.”

21 ADET BÖLGE LİMAN BAŞKANLIĞI KURULDU

Genel Müdürlük yapısı içinde çalışmaların etkin ve verimli hale getirilmesi için de çalışmalar gerçekleştirdiklerini ifade Baylan, bu kapsamda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Liman Başkanlıkları statülerinde değişikliğe gidildiğini, 21 adet Bölge Liman Başkanlığı kurulurken diğer liman başkanlıklarının da bu bölge başkanlıklarına bağlanarak hizmet kalitesini ve standartlarını ileriye taşımayı hedeflediklerini aktardı.

YENİ YAPILACAK GEMİLER İÇİN "HURDA TEŞVİKİ" VERİLECEK

7 Nisan 2022 tarihli ve 31802 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile "Hurdaya Ayrılan Türk Bayraklı Gemilerin Yerlerine Yeni Gemi İnşa Edilmesinin Teşvikine Dair Yönetmelik" düzenlemesinin yürürlüğe girdiğini aktaran Ünal Baylan, “Uygulamanın kapsamı tüm ticari gemi, deniz ve içsu araçlarını içerecek şekilde genişletildi. Sözkonusu kararname ile yeni yapılacak gemilerde verilecek destek miktarı fosil yakıt kullanacaklar için hurda bedelinin 1,5 katı, LNG ve hibrit sistemler dahil olmak üzere alternatif çevre dostu yakıt kullanacaklar için 2,5 katına çıkarılmıştır. Terk edilmiş halde denizlerimizde tehlike oluşturan 154 gemi liman başkanlıklarımız tarafından kaldırıldı. 2021 yılında 16 geminin işlemi tamamlandı, 28 geminin deniz çevresinden kaldırılmasına ilişkin çalışmalar devam etmektedir” dedi.

SEKTÖRLER VE LOJİSTİK

Otomotiv
Enerji
Gıda
Akaryakıt
Tekstil
Kimya
İnşaat
Lastik
İhracat