Tehlikeli madde taşımacılığında düzenlemeler tamam top lojistik şirketlerinde

Haber » Özel Röportaj » Tehlikeli madde taşımacılığında düzenlemeler tamam top lojistik şirketlerinde

Tehlikeli madde taşımacılığında düzenlemeler tamam top lojistik şirketlerinde

18/08/2017 - 13:18:00

Tehlikeli maddelerin güvenli bir şekilde elleçlenmesi ve taşınmasını sağlayacak temel hukuki düzenlemelerin yapılarak uygulamaya konulduğunu, eğitim, sertifikasyon ve denetim alanında ise önemli çalışmaların yürütüldüğünü vurgulayan Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdür Vekili İzzet Işık, “Lojistik firmalarımızın iş süreçlerini ve yönetim anlayışını tehlikeli madde lojistiğinin gereklilikleri ışığında yeniden dizayn etmesi gerekmektedir” diyor.

Etiketler: depolama düzenlemeler eğitim izzet ışık lojistik tehlikeli madde taşımacılığı

ehlikeli madde taşımacılığının uluslararası sözleşmelere uygun sağlayacak şekilde gerçekleştirilebilmesi ve modlar arası uyumun sağlanması için kara, hava, demir ve denizyolunda ne tür yasal düzenlemeler yapıldı?

Tehlikeli Maddelerin dört farklı modda taşınmasına ilişkin yaptığımız tüm düzenlemelerde taraf olduğumuz uluslararası sözleşmeler esas alınmaktadır. Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Uluslararası Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşmasına (ADR) uyumlu olarak hazırlanan “Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik” 24/10/2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tehlikeli maddelerin, insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile çevreye zarar vermeden güvenli ve düzenli bir şekilde kamuya açık karayoluyla taşınmasını amaçlayan bu yönetmelik, taşımacılık sektörüne pek çok yenilikler ve yükümlülükler getirmiştir. Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmeliği’nin yayımlanmasıyla ADR’ye uyum süreci de başladı. Yönetmeliğe bağlı olarak gerekli olan alt mevzuat düzenlemeleri Bakanlığımızca yayımlanarak yürürlüğe kondu. Bu yayımlanan mevzuat ile ülkemiz ADR’ye tam olarak uyum sürecine girdi.

Tehlikeli Madde Taşıyan Araç ve Üst Yapılarına İlişkin Muayene Merkezlerinin Kurulması, İşletilmesi ve Teknik Muayeneleri Hakkında Yönetmelik 21/04/2016 tarihli ve 29691 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Tehlikeli maddelerin denizyoluyla taşınması faaliyetleri, ülkemizin de taraf olduğu Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO)’nün SOLAS ve MARPOL sözleşmeleri hükümleri ve bu iki sözleşmenin alt mevzuatı ile düzenlenen kurallar çerçevesinde yürütülmektedir. IMO tarafından yayımlanan Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Uluslararası Kod’un (IMDG Kod) ülkemizde uygulanmasına yönelik ve denizyoluyla yapılacak tehlikeli madde taşımacılığı faali¬yetlerinin ekonomik, seri, güvenli, kaliteli, çevreye olum¬suz etkisi en az ve diğer taşımacılık faaliyetleri ile uyumlu şekilde yapılmasını sağlamak amacıyla “Tehlikeli Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik” 03.03.2015 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu Yönetmelik ile kıyı tesisi işleticilerine, gemi işleticilerine ve yük ilgililerine de yükümlülükler getirildi. Tehlikeli yük elleçleyen kıyı/liman tesislerinin bu yüklerin elleçlenmesine ve taşınmasına uygun olduğunu onaylayan “Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi” alma zorunluluğu getirildi. Bu kapsamında, bu güne kadar 125 kıyı tesisi için Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi düzenlendi. IMDG Kod eğitimlerinin ülke¬mizde uygulanmasındaki usul ve esasları belirlemek amacıyla, “Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Uluslararası Kod Kapsamında Eğitim ve Yetkilendirme Yönetmeliği” 22 Ocak 2016 tarihinde ya¬yımlandı.

Yine demiryolu sektörüyle ilgili olarak da; ülkemizin taraf olduğu “Tehlikeli Eşyaların Demiryollarıyla Uluslararası Taşınmasına İlişkin Sözleşmeye” (RID) uyumlu olarak hazırlanan “Tehlikeli Maddelerin Demiryolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik” 16/07/2015 tarih ve 29418 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlandı ve 01/01/2016 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi.

Tehlikeli maddelerin havayoluyla taşınması faaliyetleri, ülkemizin de taraf olduğu, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO)’nün Teknik Talimatları (ICAO-TI), Tehlikeli Maddelerin Havayoluyla Taşınması Düzenlemeleri (IATA-DGR) ile ulusal mevzuat çerçevesinde yürütülmektedir. Havayolu tehlikeli madde taşımacılığı faaliyetinde bulunan tüm tarafların yükümlülükleri ile bu sektördeki çalışma usul ve esasların belirlenmesi amacıyla “Tehlikeli Maddelerin Havayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik” taslağı hazırlandı ve ilgili kurum ve kuruşların görüşleri alındı. Çalışmaları devam eden Yönetmeliğin 2017 yılı son çeyreğinde yayımlanması hedeflenmektedir. Böylelikle, tehlikeli maddelerin emniyeti ve güvenli bir şekilde elleçlenmesi ve taşınmasını sağlayacak temel hukuki düzenlemeler yapılarak uygulamaya konulmuş oldu.

46.689 KİŞİYE ADR SÜRÜCÜ EĞİTİM SERTİFİKASI VERİLDİ

Eğitim ve sertifikalandırma çalışmalarından nasıl bir aşamaya gelindi?

Tehlikeli madde taşımacılığında eğitimin çok önemli olması nedeniyle, bu kapsamda kara, hava, deniz ve demiryolunda, tehlikeli madde konusunda faaliyet gösteren kişilere eğitim vermek üzere eğitim kurumları/merkezleri yetkilendirilmekte ve bu eğitim merkezlerinde eğitimler verilmektedir. Karayolunda tehlikeli madde taşıyan araç sürücülerine yönelik olarak Türkiye genelinde Temel Eğitim, Tanker Eğitimi, Sınıf 1 (Patlayıcılar) ve Sınıf 7 (Radyoaktif madde) eğitimleri vermek üzere bugüne kadar 133 eğitim merkezi ve 195 eğitici yetkilendirildi, 60.217 araç sürücüsü eğitim aldı. Sınavı başarı ile geçenlere, aldıkları eğitim konularına uygun SRC5 Belgesi verilmekte. Bu kapsamda 46.689 kişiye uluslararası geçerli ADR Sürücü Eğitim Sertifikası düzenlendi. Bu belgeye sahip olmayan sürücülerin tehlikeli madde taşıyan araçları kullanmasına müsaade edilmemektedir. Karayolu yetki belgesi sahibi işletmelerin, mutlaka sertifikalı sürücülerden hizmet alması gerekmektedir.

Ayrıca, havayolu, denizyolu ve demiryolunda tehlikeli maddeleri taşıyan, gönderen, paketleyen, yükleyen, dolduran, boşaltan, elleçleyen, kabul eden personelin ilgili uluslararası mevzuat çerçevesinde eğitim alma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu kapsamda, eğitim düzenlemek üzere Bakanlığımızca havayolunda 18, denizyolunda 26, demiryolunda 3 eğitim kuruluşu yetkilendirildi. Bu eğitim kuruluşlarında düzenlenen eğitimler sonrası DGR kapsamında havayolunda 67.663 kişi, IMDG kod kapsamında 23.986 kişi, RID kapsamında yaklaşık 1800 kişi eğitim aldı.

Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD) eğitimi düzenlemek üzere 105 eğitim kuruluşu ve 146 eğitici Bakanlığımızca yetkilendirildi. Bu eğitim kuruluşlarından bugüne kadar 31.658 kişi eğitim aldı, Bakanlığımızca yapılan TMGD sınavları sonucunda 8.687 kişi başarılı olarak belge almaya hak kazandı ve 6.584 kişiye TMGD sertifikası düzenlendi.

Tehlikeli madde taşımacılığı faaliyetinde bulunan işletmelere Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi (TMFB) alma ve Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD) bulundurma zorunluluğu getirildi. Bu alanda ne tür çalışmalar yapıldı?

Tehlikeli madde taşımacılığı zinciri içerisinde yer alan; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecileri, Yönetmeliklerde belirtilen şartlar çerçevesinde, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşeme Bakanlığına bağlı Bölge Müdürlüklerine başvurarak Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaktadırlar. Nisan 2014 tarihinden itibaren işletmelere TMFB düzenlenmektedir. Bu çerçevede, bugüne kadar 21.371 adedi karayolu, 60 adedi demiryolu olmak üzere toplam 21.431 adet Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi düzenlendi. Bu süreç devam etmekte ve yayımlanan yönerge kapsamında TMFB almak zorunda olduğu halde almayan işletmelere yapılan denetimlerde cezai işlem uygulanmaktadır.

Tehlikeli Madde Taşımacılığı sürecinde yer alan ve bir takvim yılı içerisinde net elli ton ve üstü miktarlarda işlem yapan; taşıyan, gönderen, paketleyen, yükleyen, dolduran ve boşaltan konumunda olan işletmelere yaptıkları işleri, uluslararası anlaşmalar ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yapmalarına yardımcı olmak amacıyla Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı bulundurma zorunluluğu getirildi. Ancak, 1 Ocak 2018 tarihine kadar bazı faaliyet alanlarına (perakende satış yapan akaryakıt ve LPG istasyonları, limanlar, kamu kurumları vs.) geçici muafiyetler sağlandı. Bu muafiyetler de önümüzdeki yılsonunda kalkmış olacak ve sektörün tümüne bu zorunluluk uygulanacaktır.

TMGD Sertifikası sahibi kişi ile firmanın anlaşma yapmasına ilişkin tüm iş ve işlemler e-devlet kapısı üzerinden Bakanlığımızın geliştirmiş olduğu sistem kullanılarak yapılabilmektedir. Ayrıca, web-tabanlı veri bankasında sertifikalandırılan TMGD’lerin iletişim bilgileri bulunmakta ve genel müdürlüğümüzce güncel tutulmaktadır.

TMGD BULUNDURMA ZORUNLULUĞU GETİRİLDİ

Tehlikeli madde taşımacılığı içinde olan işletmelerin, Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Kuruluşlarından (TMGDK) hizmet alma zorunluluğu getirildi. Bu düzenlemenin ayrıntıları hakkında bilgi verir misiniz?

Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmeliğin Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı başlıklı 33’üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında hazırlanan Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanları’nın (TMGD) nitelikleri, eğitimleri ve belgelendirilmeleri ile görev, yetki ve sorumluluklarına dair usul ve esasları düzenleyen "Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ" 22/05/2014 tarihli ve 29007 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğ hükümlerinin taşımacılık sektöründe daha etkin ve verimli uygulanabilmesi amacıyla görülen ihtiyaç üzerine, bazı maddelerinde değişikliğe gidilerek 19/04/2017 tarihli ve 30043 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğ’in işletmelerin sorumlulukları ve yükümlülükleri başlıklı 27’inci maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle, tebliğ kapsamında kalan işletmelerin, en az bir adet TMGD istihdam etmeleri veya idarece yetkilendirilen tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı kuruluşlarından (TMGDK) hizmet alma zorunluluğu getirildi. Tebliğ kapsamında kalan işletmelerin TMGD hizmeti alacağı TMGDK’ların niteliklerini, belgelendirilmelerini, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanan “Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Kuruluşlarının Yetkilendirilmesi Hakkında Yönerge” 18/07/2017 tarihli ve 58352 sayılı Bakanlık Makamının Olur'u ile yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan araç, ambalaj ve kapların test, muayene ve belgelendirme işlemlerinin Türkiye’de yapılmaya başlanması ülke ekonomisine nasıl bir katkı sağlayacak?

Bildiğiniz gibi, tehlikeli madde taşımacılığı konusunda, uluslararası anlaşma ve sözleşmeler gereği, tehlikeli madde taşımacılığında kullanılacak her türlü tank, ambalaj ve kapların yetkili otorite tarafından test edilip sertifikalandırılması, tehlikeli maddelerin karayoluyla taşınmasında kullanılacak taşıtların ise ADR Uygunluk Belgesine sahip olmaları gerekmektedir. Bu kapsamdaki, iş ve işlemlerin ülkemizde yapılabilmesi için yetkili otorite olan Bakanlığımız tarafından 6 Mart 2013 tarihinde Türk Standartları Enstitüsü (TSE) yetkilendirildi. TSE konuyla ilgili altyapısını tamamlayıp 1 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla belgelendirme işlemlerine başladı. Ayrıca, konteyner ve taşınabilir basınçlı kapların test, muayene ve belgelendirilmesi hususunda Türk Loydu Vakfı İktisadi İşletmesini de yetkilendirdik. Bu yetki devri yapılana kadar, araç, ambalaj ve kapları üreten firmalarımızın ürettikleri ürünleri onaylatmak ve sertifikalarını (UN Numaralı) alabilmek için numunelerini yurtdışına gönderip, yüksek ücretler ödemekteydiler. Yapılan çalışmalar sonucu oluşturulan sistemle bu kapsamdaki onay ve belgelendirme iş ve işlemleri artık ülkemizde yapılabilmektedir. Oluşturduğumuz bu sistem ile ciddi bir döviz kaybının önüne geçilmiş oldu.

TSE bugün farklı bölgelerde araç ve üst yapı muayeneleri ile ilgili olarak fiziki ve teknik altyapı imkanları bakımından uygun olduğu belirlenen ve Bakanlığımızca muayene merkezi olarak faaliyet göstermesi uygun bulunan 50 şehirde toplam 63 adet muayene merkezinde faaliyetler yürütülmektedir. Bugüne kadar TSE tarafından; 63 ayrı ambalaja, 5 adet orta boy konteynere, 103 adet tanka tasarım tip onay sertifikası verildi. Ayrıca, tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan 5.010 adet tankın ara/periyodik muayenesi ile 18.900 adet aracın da yıllık teknik muayeneleri gerçekleştirilerek ADR Uygunluk Belgesi düzenlendi.

Diğer taraftan, trafik siciline tescilli ve Taşıt Uygunluk Belgesi/ADR Uygunluk Belgesi olmadan tehlikeli madde taşımacılığı faaliyetinde bulunan ancak ADR’nin gerekliliklerini tam olarak karşılamayan mevcut taşıtların durum tespitlerinin yapılarak belgelendirilebilmelerini sağlamak üzere başlatılan çalışmalar kapsamında, 2014 ve öncesi model yılına sahip 25.620 aracın durum tespiti yapıldı ve bu araçların daha güvenli bir taşımacılık yapabilmeleri noktasındaki eksiklikleri tespit edildi. 1 Temmuz 2017 tarihine kadar Taşıt Uygunluk Belgesi alması gereken 2014 model yılına sahip çok az aracın bu belgeyi aldığı tespit edildi. Ülkemizde tehlikeli madde taşımacılık faaliyetinin bu durumdan etkilenmeden devamını temin etmek ve hizmet alanlar açısından oluşabilecek mağduriyetlerin önüne geçebilmek amacıyla; 1 Ekim 2017 tarihine kadar, muayene randevusu alan Durum Tespit Belgesine sahip 2014 model araçlara, alacakları randevu kağıdın da belirtilen muayene tarihine kadar tehlikeli madde taşımacılığı faaliyetine devam etmelerine izin verildi. Tespit edilen bu eksikliklerden yola çıkılarak başlatılan çalışmalar sonucunda, bu araçların ülkemiz sınırları dahilinde daha güvenli bir taşımacılık faaliyetinde bulunabilmelerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi çalışmalarında ise nihai noktasına gelindi.

Denetim çalışmalarından söz eder misiniz?

Tehlikeli madde taşımacılığının tehlikesiz hale getirilmesinde sadece kurallar ihdas etmek yeterli değildir. Tehlikeli maddelerin karayoluyla taşınması faaliyetlerinin, belirlenen ulusal ve uluslararası normlara uygun olarak yapılıp yapılmadığının denetlenmesi de önem arz etmektedir. Bakanlığımız tarafından tehlikeli madde taşımacılığı yol kenarı denetimlerine 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren başlandı. Denetimler bu konuda çok detaylı teorik ve pratik eğitim verilmiş personelimiz tarafından yapılmaktadır. Ayrıca, bu konuda Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın eğitim almış personeli de denetimler yapmaktadır. Bu denetimlerde sadece ADR Uygunluk Belge kontrolü değil aynı zamanda dokümantasyon, araç teçhizatı ve ekipmanları ile yükleme güvenliğine yönelik denetim faaliyetleri icra edilmektedir. Uygunsuzluk bulunması halinde hangi konuda ihlal yapılmış ise mevzuata göre o konuda cezai müeyyide tatbik edilmektedir. Bu cezaların güncel miktarlarına www.tmkt.gov.tr adresinde bulunan mevzuat bölümünün genelgeler kısmından ulaşılabilir. Fiziki ve teknik durumu müsait olan 29 adet yol kenarı denetim istasyonunda, denetimler yapılmaktadır. 2015 yılından bu güne kadar toplam 70.573 adet taşıt denetlendi ve uygunsuzluğu tespit edilen 6.416 adet araca cezai işlem uygulandı. Ayrıca, 1 Kasım 2015 tarihinden itibaren işletme içi denetimler çerçevesinde, TMFB ve TMGD bulundurma zorunluluğu olan 4.871 adet işletmede denetim yapıldı ve uygunsuzluğu tespit edilen 915 adet işletmeye cezai işlem uygulandı.

AB müktesebatına ve uluslararası anlaşmalara uyumu pekiştirmek üzere, Türkiye’deki denizyoluyla yapılan tehlikeli yük taşımacılığı faaliyetlerinin daha emniyetli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla “Limanlarda ve Kıyı Tesislerinde Tehlikeli Yüklerin Elleçlenmesine Yönelik Deniz Emniyetinin Artırılması” isimli AB Eşleştirme Projesi’ne, İtalya, Hollanda ve Litvanya konsorsiyumu ile birlikte gerçekleştirildi. Proje kapsamında, gerek gemi gerekse kıyı tesislerinde tehlikeli yüklerle ilgili denetimleri yapacak olan Bakanlığımız ve liman başkanlıklarında görev yapan ilgili personele eğitimler verildi.

KURALLAR VE PROSEDÜRLER İYİ TAKİP EDİLMELİ

Tehlikeli madde taşımacılığının doğru yapılmaması telafisi mümkün olmayan vahim sonuçlara yol açabilir. Bu konuda taşımacılık ve lojistik şirketlerine ne tür görevler düşüyor?

Taşımacılarımız, lojistik hizmet üretenlerimiz tehlikeli madde taşımacılığıyla iştigal eden tüm tarafların başta uluslararası kurallar olmak üzere, tehlikeli madde taşımacılığının tehlikesiz hale getirilmesinde ortaya koyduğu kural ve prosedürleri iyi takip etmesini ve buna göre şirket yapılanmalarını oluşturmasını beklemekteyiz. Çalışanların (sürücülerin, elleçleyenlerin vb.), yöneticilerin, tehlikeli madde taşımacılığı risklerini iyi idrak etmesini, bu konuda deneyim kazanmasını ve nitelikli iş gücünün sektörde oluşmasını beklemekteyiz. Öte yandan taşımacılıkta ADR uygunluğu olan araçların ve ekipmanların kullanılmasına lojistik firmalarımızın önem vermesi gerektiği, böylelikle taşımacılık güvenliğinin daha da arttırılması gerektiğini düşünmekteyiz. Son olarak, lojistik firmalarımızın iş süreçlerini ve yönetim anlayışını tehlikeli madde lojistiğinin gereklilikleri ışığında yeniden dizayn etmesi gerekmektedir. Bu konuda, istihdam ettikleri veya hizmet alacakları eğitimli ve nitelikli tehlikeli madde güvenlik danışmanlarından destek alabilmeleri de mümkündür. Son olarak şunu ifade etmekte yarar var; tehlikeli madde taşımacılığının çok yoğun olarak yapıldığı karayolu sektöründe son dört yılda yapılan düzenlemelerle bugün;

• Düzenlenen toplantılarla tehlikeli madde taşımacılığında tüm tarafları kapsayan bir farkındalık oluşturulmuştur,

• Sektör büyük oranda UN sertifikalı ambalaj ve kapları kullanmaya başlamıştır,

• Taşımacılar artık uluslararası geçerli SRC5 sertifikalı şoför çalıştırmaktadırlar,

• Tehlikeli madde taşıyan araçların, işaretleme ve etiketleme kuralları ile araçlarda bulunması gereken sevk belgeleri ve teçhizat kurallarına büyük oranda uyduğu gözlenmektedir,

• İşletmeler TMGD istihdam etmeye/hizmet almaya başladılar,

• Taşımacılar 2015 yılından itibaren filolarını ADR’li araçlarla yenilemeye başladılar.

Bu olumlu gelişmeler, yaptığımız düzenlemeler ve etkin denetimler ile taşımacılık sektörünün konuya verdiği önemin ve hassasiyetin bir göstergesidir.