Doğu trenlerinin kilidini “kuzey demiryolu” açar

21/07/2017 - 12:41:00

Türkiye-İran koridorunda şu anda yılda 15.000 - 20.000 vagon taşıması gerçekleştirilebildiğini belirten DTD Yönetim Kurulu Başkanı Özcan Salkaya, iki ülke arasında demiryolu taşımalarının artırılması için; feribot büyütme çalışmalarına ciddi yatırımlar yapılsa da, Kuzey Van Gölü Demiryolu Projesi’nin uzun vadede en iyi seçenek olduğunu söylüyor.

Tarihsel, kültürel, coğrafik bağlar nedeniyle derin ve anlamlı ilişkiler içerisinde olan Türkiye ve İran’ın “demiryolu taşımacılığı” alanında da bir araya gelmesinin her iki tarafa da önemli kazanımlar sağlayacağı aşikar. Bugün Türkiye'den İran'a ve ötesine ve tersi yönden taşımalarda önemli mesafeler kat edilse de hala atılması gereken alanlar bulunuyor. Türkiye’den İran ve ötesine demiryoluyla şu anda sadece Van Gölü üzerinden ulaşılabildiğini belirten Demiryolu Taşımacılığı Derneği (DTD) Yönetim Kurulu Başkanı Özcan Salkaya, şunları aktarıyor: “Tatvan-Van arasındaki bağlantı, suyolu taşımalarıyla sağlamaktadır. Suyolu irtibatını sağlamak üzere 4 adet feribot bulunmaktadır. Feribotların eski olması nedeniyle, sık sık arızaların meydana gelmesi ve seferlerin aksaması sonucu oluşan bakım işleri neticesinde gayri faal sürelerin artması önemli bir sorun teşkil etmektedir. Feribot yetersizliğinin yanı sıra Rusya ile yaşanan uçak krizi sonrasında bu yönde karayolu taşımacılığı yapan birçok firmanın doğuya yönelmesiyle birlikte oluşan rekabet sonucunda, karada nakliye fiyatlarında düşüş yaşandı. Mevcut demiryolu tarifeleri ise bu fiyatlara göre daha yüksek kalınca, taşınan yükler karayoluna kaydı. Bu durumda demiryolu taşımalarına negatif yansıdı” diyor.

VAN GÖLÜ ÖZEL İŞLETMELERE AÇILMALI

Türkiye-İran arasında şuanda yılda 15.000 - 20.000 adet vagon taşıması gerçekleştirdiğini bilgisini veren Özcan Salkaya, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Van Gölü geçişine yönelik ilk aşamada, 1 adet 50 vagon taşıma kapasiteli feribot alımı, iskele onarımı ve feribot bakım-onarım tesisi yapım çalışmalarının tamamlanması ile Türkiye-İran-CIS ülkeleri ve Türkiye- Pakistan ve Afganistan arasındaki demiryolu yük taşımacılığının artırılması hedeflenmektedir. İki ülke arasında demiryolu taşımalarının artırılması için her ne kadar feribot büyütme çalışmalarına ciddi yatırımlar yapılsa da, kısa vade için en iyi seçenek Van Gölü geçişinin özel işletmecilere açılması yöntemiyle çözüme kavuşturulmasıdır. En kesin çözüm ise kesintisiz ve güvenli bir demiryolu ağının kurulmasıdır. Bu anlamda en iyi seçenek Van-Tatvan arasındaki feribotla taşınan tren vagonlarının, Kuzey Van Gölü Demiryolu Projesi’nin hayata geçirilerek göl etrafından taşınmasıdır.”

BLOK TREN TAŞIMACILIĞI GELİŞTİRİLMELİ

Dış ticaret hacmini geliştirmek ve ulaştırma sektörü içinde demiryolu taşıma payını artırmak amacıyla değişik ülkelerle yapılan anlaşmalar çerçevesinde Avrupa ülkelerine, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ne ve Ortadoğu ülkelerine uluslararası blok tren işletmeciliği yapıldığını hatırlatan Özcan Salkaya, “Blok tren işletmeciliğiyle; daha fazla miktarda yük taşınması, mevcut lokomotif ve vagonların etkin şekilde kullanılması, yük taşımalarında kalitenin yükseltilmesi, taşıma hızının ve müşteri memnuniyetinin arttırılması amaçlanmıştır. Bugün Türkiye’den; İran’a; Orta Asya’da Türkmenistan, Kazakistan ve Pakistan’a karşılıklı olarak blok trenler işletilmektedir. Demirden İpek Yolu projelerinin gelişmesi için de hem Türkiye’nin hem de İran’ın demiryolu tarife birliği ve blok tren işletmeciliğine yönelik birlikte atılan adımları sonuç vermiş ve pozitif yönde bir ivme kazanmıştır. Ancak Avrupa ve Türkiye’deki tarifelere göre İran’da blok tren işletmeciliğinin daha maliyetli olması nedeniyle bu sistem de yeteri kadar işletilememektedir” diyor. Türkiye-İran koridorunun ve ticaret hacminin genişlemesi için öncelikle altyapıda iyileştirme yapılmasının zorunlu olduğunu vurgulayan Özcan Salkaya, bu anlamda kısa ve uzun vadede atılması gereken adımları şöyle sıralıyor:

KISA VADEDE YAPILMASI GEREKENLER

• Demiryolu taşımacılığı; pazar taleplerinin çeşitliliğine, gereklerine daha fazla cevap verebilecek hizmeti sunacak seviyeye getirilmelidir. Bu hizmet rekabetçi ve ekonomik açıdan tercih edilebilir olmalıdır. Ücret politikaları, tarifeler ve süreçler bakımından demiryolu taşımacılığı basitleştirilmelidir. Ulusal ve uluslararası lojistik zincirlerine entegre olabilen tamamlayıcı bir demiryolu taşımacılığı sağlanmalıdır. Özellikle demiryolunda taşıma hacmini düşüren ve aksatan dar boğazlar ortadan kaldırılmalıdır.

• Yükün devamlılığı açısından Boğaz geçişleri ve Van Gölü geçişlerinde yaşanan sorunlar çözümlenmelidir.

• Türk-İran Demiryolu Çalışma Grubu kurulmalı ve tarife önlemleri de dahil olmak üzere demiryolu taşımasını olumsuz hale getiren engellerin hemen giderilmesi için çalışma yapmalıdır.

• Türkiye-İran trafiğinde karşılıklı yük taşımalarında blok tren işletmeciliği ve kombine taşımacılığın önü açılmalıdır.

• Gümrük uygulamalarında şeffaflık, yeknesaklık, işlemlerin basitleştirilmesinin karşılıklı olarak yapılması sağlanmalıdır.

UZUN VADEDE YAPILMASI GEREKENLER

• İran ve Türk demiryollarının emniyetli + kesintisiz bir taşıma için alt yapı iyileştirilmelidir.

• Kuzey Van Gölü Demiryolu Projesi hayata geçirilmelidir.

• Marmaray projesinin daha fazla ertelenmeden yük taşımalarına da hizmet vermelidir.

• Sınır garlarındaki modernizasyonun sağlanmalıdır.

• Transit süreyi azaltıcı önlemler alınmalı ve karşılıklı taahhütlerde bulunulmalıdır.