Türkiye’de 1 Ocak itibariyle ADR süreci başlıyor. Bu sürecin en önemli aktörlerinden biri de 655 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan ve Haziran 2012 yılında faaliyetlerine başlayan Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Genel Müdürlüğü. Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Genel Müdürü Mehmet Mehdi Gönülalçak, 1 Ocak’tan itibaren tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınmasında yeni bir dönemin başlayacağını söylüyor. Bu sürecin yol haritasının Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik ile çizildiğini belirten Gönülalçak şunları aktarıyor: 

“İlk olarak 2007 yılında yayınlanan Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik geçen süre içerisindeki yenilikler ve gelişmelere paralel olarak revize edilerek yeniden yayımlandı. 24 Ekim 2013 tarih ve 28801 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yeni yönetmeliğe göre, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren karayollarımızda tehlikeli yük taşımacılığı yapacak şoförlerin, Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası’na (SRC 5) sahip olmaları zorunluluğu bulunmaktadır. 1 Ekim 2014 tarihinden itibaren tehlikeli maddelerle ilgili faaliyet gösteren; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecilerinden Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi istenecektir. Yine 1 Ekim 2014t’ten itibaren tehlikeli maddelerle ilgili faaliyette bulunan kuruluşlarda, tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdam etme veya tehlikeli madde güvenlik danışmanından hizmet alma zorunlu hale gelecektir. Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılacak her türlü paket, kap ve ambalaj, UN numarası verilmiş ve sertifika almış olacaktır. Tehlikeli madde taşımacılığı yapan taşıtlar, ilgililerce belirlenmiş yol güzergâhı, park yerleri, tünel, köprü, tüp geçitleri ve depoları kullanacaklardır.” 

 

LOJİSTİK SEKTÖRÜ SÜRECE HAZIR 

 

Gönülalçak, bundan sonra tehlikeli madde taşımacılığı için zorunlu olan her türlü bilgi, belge ve izinlerin (taşıma evrakı, yazılı talimat, kurumlardan alınmış özel izin vb.) araçta bulundurulmasının zorunlu hale geldiğini söylüyor. Bu hususların denetimi için Yol Kenarı Denetimi Genelgesi’nin (2014 / TMKTDGM-02) yayımlandığını hatırlatan Gönülalçak, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Uluslararası anlaşma ve sözleşme gereği tehlikeli madde taşımacılığında kullanılacak her türlü tank, ambalaj ve kapların yetkili otorite tarafından test edilip/ettirilip, UN numarası verilmesi gerekmektedir. Ayrıca; ADR kapsamında tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığında kullanılacak taşıtların da ADR Uygunluk Belgesi’ne sahip olmaları gerekmektedir. 2014 yılında trafiğe tescil edilecek tehlikeli madde taşıyan araçlar, ADR Uygunluk Belgesi’ne sahip araçlar olmak zorundadırlar. Durumları ADR’ye uygun olmayan mevcut araçlar ise ülke içerisinde taşıma yapmak kaydıyla, Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslara göre taşıt uygunluk belgesini almak zorundadır.  Bu iş ve işlemlerin ülkemizde yapılabilmesi için bu hususta yetkili otorite olan Bakanlığımız tarafından 6 Mart 2013 tarihinde Türk Standartları Enstitüsü (TSE) yetkilendirilmiştir. TSE konuyla ilgili altyapısını tamamlayıp 1 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla belgelendirme işlemlerine başlamıştır. Ayrıca, bu anlaşma ve sözleşmelerin 6. bölümde zikredilen taşınabilir basınçlı kaplar ile konteynerlerin test edilip, belgelendirilmesi için 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren Türk Loydu İktisadi İşletmesi yetkilendirilmiştir.” Mehmet Mehdi Gönülalçak, bu kurallara uymayanların hakkında söz konusu yönetmeliğin 28. maddesine göre idari para cezaları ve 30. maddesine göre de uyarma cezaları uygulanacağını söylüyor. 

Lojistik ve akaryakıt sektörünün ADR sürecine hazır olduğunu düşünen Gönülalçak, “Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik ilk olarak 2007 yılında yayınlandı. Dolayısıyla sektör 2007 yılından bu yana konuyla ilgili bilgiye sahiptir. Bu nedenle akaryakıt ve lojistik sektörünün sürece hazır olmasını beklemekteyiz” diyor. 

 

İSTATİSTİKİ VERİ EKSİKLİĞİ GİDERİLECEK 

 

Tehlikeli ve kimyevi madde taşımacılığı alanında en önemli sorunlardan birisi de istatistiki verilerin yetersizliği. Bu sorunun da yönetmelik kapsamında çözüme kavuşturulacağına vurgu yapan Mehmet Mehdi Gönülalçak, “Bu alandaki eksikliği ortadan kaldırmak için Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasında ‘…Bu Yönetmelik ve ADR’ye göre tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığı alanında faaliyet gösteren; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecileri, bu faaliyet alanlarından biri veya birden fazlası için Bakanlığa başvurarak Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaları zorunludur. Faaliyet belgesinin düzenlenmesine ilişkin hususlar Bakanlıkça belirlenir’ hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla bu madde kapsamında gerçekleştirilecek çalışmalarla 2014 yılı sonuna doğru bu alandaki istatistiki veri eksikliği büyük ölçüde giderilmiş olacaktır” diyor. 

 

EĞİTİM SEFERBERLİĞİ BAŞLATILDI 

 

Mehmet Mehdi Gönülalçak, faaliyete başladıkları Haziran 2012 yılından buyana tehlikeli madde taşımacılığı alanında önemli çalışmalar yürüttüklerini söylüyor. Bu süreçte; Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik, Karayoluyla Tehlikeli Madde Taşıyan Araç Şoförlerine Yönelik Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönergesi, Havayoluyla Tehlikeli Maddelerin Taşınması Eğitim Yönergesi, Radyoaktif Madde İçeren Paketlerin Havaalanlarında Geçici Depolanmasına Dair Yönerge ve Tehlikeli Madde Taşımacılığında Yol Kenarı Denetimi Genelgesi olmak üzere, önemli yönetmelikleri yayınladıklarını vurgulayan Gönülalçak, şunları aktarıyor: “Tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin; ADR kapsamında 41 eğitim kuruluşu yetkilendirilmiş olup 18.112 kişiye, IMDG Kod kapsamında 5 eğitim kuruluşu, 11 liman tesisi yetkilendirilmiş olup 13.280 kişiye, IATA DGR kapsamında 5 eğitim kuruluşu, 12 sivil havacılık işletmesi yetkilendirilmiş olup 24.393 kişiye eğitim verilmiştir. Yetkilendirilen eğitim kuruluşlarındaki eğitici ihtiyacını karşılamak üzere 3 farklı zamanda, yabancı eğiticilerin de katılımıyla yapılan eğiticilerin eğitimi programları neticesinde 90 kişi, ADR temel ve tanker eğitimi vermek üzere eğitici olarak yetkilendirilmiştir. IMDG Kod kapsamında ise 50 kişi eğitici olarak yetkilendirilmiştir. Diğer taraftan ADR’ye göre sınıf 1 (patlayıcı madde) ve sınıf 7 (radyoaktif madde)  maddeleri taşıyacak sürücülere eğitim vermek üzere 37 kişiye eğiticilerin eğitimi programı düzenlenerek yetkilendirme yapılmıştır. Böylece tehlikeli madde taşımacılığı yapan sürücülere eğitici olmadığından verilemeyen; tanker, sınıf 1 ve sınıf 7 eğitimleri de verilmeye başlanmıştır.  2013 yılı içerisinde tehlikeli madde taşımacılığı konusunda yetki verilen SRC 5 eğitim kuruluşlarına 110 adet, IMDG Kod kapsamında yetki verilen eğitim kuruluşlarına ise 12 adet denetim yapılmıştır. 2013 yılı sonu itibariyle yayımlanan “Tehlikeli Madde Taşımacılığında Yol Kenarı Denetimi Genelgesi” ile de 2014 yılından itibaren “Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkındaki Yönetmelik” kapsamında denetimler yapılacaktır.” 

 

ADR İLE NELER DEĞİŞECEK? 

 

* Tehlikeli yük taşımacılığı yapacak şoförler, Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC 5) alacak. 

* Dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecilerinden Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi istenecek. 

* Tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdam etme veya tehlikeli madde güvenlik danışmanından hizmet alma zorunlu hale gelecek. 

* Tehlikeli madde taşımacılığı yapmak üzere imal edilecek araçlar, 2014 yılından itibaren ADR’ye uygun olarak imal edilecek. 

* Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılacak her türlü paket, kap ve ambalaj, UN numarası verilmiş ve sertifika almış olacak. 

* Tehlikeli madde taşımacılığı yapan taşıtlar, ilgililerce belirlenmiş yol güzergâhı, park yerleri tünel, köprü, tüp geçitleri ve depoları kullanacak. 

* ADR kapsamında tehlikeli madde taşımacılığı için zorunlu olan her türlü bilgi, belge ve izinler (taşıma evrakı, yazılı talimat, kurumlardan alınmış özel izin vb.) araçta bulundurulacak.