Kombine Yük Taşımacılığı Yönetmelik Taslağı

22/07/2019 - 15:31:00

Kombine Yük Taşımacılığı Yönetmelik Taslağı’na yönelik sektörün öncelikli beklentilerini sıralayan UTİKAD Genel Müdürü Cavit Uğur, “Kombine terminalleri inşa edecek ve işletecek kuruluşlara yetki belgesi zorunluluğu getirilmesi; tanınacak muafiyet, istisna ve kolaylıkların sadece karayolu araçlarına yönelik olması ve bunun da sadece her bir sefer için Bakanlığın bölge müdürlüklerince düzenlenecek sefer belgelerine bağlanması gibi sistemi tıkayacak hükümlerin kombine taşımacılığın geliştirilmesine katkısının olmayacağı değerlendirilmektedir. Yönetmeliğin hedefinin ve kurgusunun bir bütün olarak kombine taşımayı geliştirmeye ve desteklemeye yönelik olması beklenmektedir” dedi.

Etiketler: kombine yük taşımacılığı taslığı

1. Taslak yönetmelikle birlikte taşımaların kombine yük taşımacılığı faaliyeti olarak değerlendirilebilmesi için hangi şartları sağlaması gerekmektedir?

Taşımanın kombine yük taşımacılığı faaliyeti olarak kabul edilmesi için, karayolu ayağının yükleme/boşaltma yerinin demiryolu yükleme/boşaltma tesislerinin bulunduğu aktarma/lojistik merkezine veya kombine yük terminaline en fazla 300 km, kıyı limanına ise en fazla 350 km karayolu sürüş mesafesi içerisinde bulunması gerekmektedir. Taşımanın denizyolu veya demiryolu ayağının ise en az 300 km veya üstünde bir mesafede gerçekleşmesi gerektiği taslak yönetmelikte yer almaktadır.

2. Taslak yönetmelik ile kombine taşımacılığın taraflarına ne gibi zorunluluklar getiriliyor?

Taslak Yönetmelik, kombine yük terminallerinin kurulması ve işletilmesi faaliyetlerinde yer alacak gerçek ve tüzel kişiler ile kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarına yetki belgesi alma zorunluluğu getiriyor. Yönetmelik ile ayrıca, azami ağırlığı 3,5 tonun üzerinde olan karayolu araçları için (kombine yük terminalleri, lojistik ve demiryolu aktarma merkezleri, kuru limanlar ile kombine taşımacılık koridorları/yol kesimleri üzerinden) Kombine Taşımacılık Sefer Belgesi düzenleneceği hüküm altına alınmış durumdadır.

3. Taslakta bildirilen yetki belgesi almanın ve yenilemenin şartları konusunda sektör temsilcileri ne düşünüyor?

Yetki belgesi almak ve yenilemek için taslakta belirtilen şartlar özellikle de “eksiksiz” tedarik edilmesi gereken belgeler tartışma konusu olabilecek niteliktedir. Taslak incelendiğinde; belge alma şartlarının ve istenen belgelerin özel sektör yatırımcısına kamu müdahalesi anlamı taşıdığı söylenebilir. Yatırımcı iş hedefleri doğrultusunda ve serbest piyasa koşullarında, mevcut mevzuata uygun olarak yatırımlarını yapar ve çalışmaya başlar. Bunun öncesinde ticari faaliyet olacak tesisler için istenen arz-talep analizi, maliyet-fayda analizi gibi belgeler niye istenmektedir; kamu bu analizleri nasıl ve hangi kriterlere göre değerlendirip uygun bulacak veya bulmayacaktır, anlaşılamamaktadır. Devlet kanun ve yönetmeliklerin yetmediği yerlerde ilave mevzuat hazırlayıp, sistemin daha iyi yürümesini sağlamalıdır. Burada ise durum tam tersidir. Benzeri tesisleri inşa etmeye veya işletmeye yönelik olarak, ÇED raporu gibi işlemler ve yatırımcının ne yapması gerektiği mevcut yasalarda bulunmaktadır.

4. Taslak yönetmelikte bahsi geçen Kombine Taşımacılık Sefer Belgesi’nin sektöre etkisi nasıl olacaktır?

Sefer başına Bakanlıkça düzenlenecek bir belge, sefer başına Bakanlığa belge ücreti ödenmesini gündeme getirecektir. Belge ücretsiz olsa bile, her bir sefer için bu belgenin bölge müdürlüklerinden veya başka bir kamu biriminden alınması; aracın sefere çıkışını geciktirecek, büyük bir bürokratik zaman kaybı yaratacak yeni bir işlemi de beraberinde getirmektedir. Belgenin alınması için harcanacak zaman, personel ve maddi maliyetler süreci çok zorlaştıracaktır. Belgenin Bakanlıkça düzenlenmesi doğru olmayıp çok büyük problemlere ve sorumluluğun doğru taraflarca paylaşılmamasına neden olabilecektir. Bu belge taşıma işleri organizatörü tarafından ve/veya kombine taşımacılık kavramına uyan taşımayı organize eden ve sorumluluğu üstlenen taraflarca düzenlenmelidir. Taşımanın sorumluluğunu almak gibi bir görevi olmayan Bakanlığın her sefer için böyle bir evrak düzenlemesi uygun görülmemekte ve bu uygulamanın ciddi hukuki sorunlar doğuracağı öngörülmektedir.

5. Taslak yönetmelikte yer alan “Kombine Taşımacılık Sözleşmesi” kavramını değerlendirir misiniz?

Kombine taşımacılık, tanımı gereği birden fazla taşıma türünü içermektedir ve Taşıma İşleri Organizatörleri Yönetmeliği’nde belirtilen TİO belgesi dışındaki diğer yetki belgelerinin hiçbirinde “bir veya birden fazla taşıma türü kullanarak taşımacılık ve lojistik hizmetlerini sunmayı meslek edinen” şeklinde bir ifade bulunmamaktadır. Bu sebeple, yürürlükte olan mevcut mevzuata göre ‘kombine taşımacılık sözleşmesini ancak TİO yetki belgeli taşıma işleri organizatörleri düzenleyebilir’ sonucunu ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla bu tanımda geçen “taşımacılık alanında faaliyet gösteren yetki belgeli gerçek ve tüzel kişilerin ve” ifadesi cümleden çıkartılmalıdır.

6. Kombine Taşımacılık Koordinasyon Kurulu (KTKK) ile ilgili görüşleriniz nelerdir?

Taslak yönetmelikte (KTKK); “kombine taşımacılık hizmetlerinin geliştirilmesi amacıyla kamu ve özel sektör temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan bir istişare kuruludur. Bu kurul, özel sektörün kombine taşımacılık politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmasına da aracılık eder” ifadesi ile yer almaktadır. Bu tanıma “ilgili sivil toplum kuruluşları” ibaresi eklenmeli, kurulda ilgili sivil toplum kuruluşlarının kurula dahil edileceği açıkça belirtilmelidir. İkinci cümle de “Bu kurul, ilgili sivil toplum kuruluşları ile koordineli şekilde özel sektörün kombine taşımacılık politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmasına da aracılık eder” şeklinde değiştirilmelidir.

7. Yönetmelikte yer alan mali teşvik konusu sektöre bir kolaylık sağlayacak mıdır?

Mali teşvik başlığı altında sadece karayolu araçlarına ve yine sefer belgesine bağlı olarak “Motorlu Taşıtlar Vergisi” kolaylığı getirilmiştir. 20. maddede de Bakan onayına tabi olacak şekilde karayolu araçlarına otoyol geçiş ücretlerinde indirim öngörülmektedir. Dolayısıyla aslında taslakta kombine taşımacılığa yönelik somut teşvikler yer almamaktadır.

Madde 20: Kombine taşımacılık sefer belgesi düzenlenmiş karayolu araçları, Bakanlıkça belirlenen kombine taşımacılık koridorları/yol kesimlerinde yer alan ve Karayolları Genel Müdürlüğü’nün sorumluluğu altında bulunan otoyollar ile erişme kontrolünün uygulandığı karayollarında geçerli olan geçiş ücreti tarifesi üzerinden Bakan Onayına tabi olmak koşulu ile indirimli olarak yararlanabilirler.

8. Taslak yönetmelikle ilgili olarak sektörün öncelikli talepleri veya beklentileri nelerdir?

Kombine terminalleri inşa edecek ve işletecek kuruluşlara yetki belgesi zorunluluğu getirilmesi; tanınacak muafiyet, istisna ve kolaylıkların sadece karayolu araçlarına yönelik olması ve bunun da sadece her bir sefer için Bakanlığın bölge müdürlüklerince düzenlenecek sefer belgelerine bağlanması gibi sistemi tıkayacak hükümlerin kombine taşımacılığın geliştirilmesine katkısının olmayacağı değerlendirilmektedir. Yönetmeliğin hedefinin ve kurgusunun bir bütün olarak kombine taşımayı geliştirmeye ve desteklemeye yönelik olması beklenmektedir.

9. UTİKAD’ın Kombine Yük Taşımacılığı Yönetmelik Taslağı’na ilişkin görüşlerini öğrenebilir miyiz?

Yönetmelik maddelerinde belirtilen “en az” ve “en fazla” mesafe kısıtlamaları uygulamada ve takibinde sıkıntı yaratacak hususlar olarak değerlendirilmektedir. Bu mesafelerin sektörle birlikte yeniden değerlendirilmesi önerilmektedir. Bunların dışındaki temel bir konu olarak, yönetmelikte kombine terminalleri inşa edecek veya işletecek kuruluşların dışında kombine taşımacılığı kimlerin yapabileceğine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu hususun tanımlanmamış olması Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği gibi mevcut mevzuatın kapsamı dışında kalan ve fakat kombine taşımacılık yapabilecek aktörlerin sistemde faaliyet göstermesine neden olacaktır ki; bu da düzenlenmek istenen faaliyet alanının aktörleri arasında eşitsiz uygulamalar ve durumlar yaratacaktır.

10. Türkiye’de demiryolu taşımacılığının mevcut durumu ve geleceğine ilişkin neler söylemek istersiniz?

Tüm taşıma modları içinde demiryolu taşımacılığının payını göz önüne aldığımızda kat edilmesi gereken çok uzun yolumuz var. Sektörün önünü açacak düzenlemelerin yapılması, teşvik sisteminin devreye alınarak ihracatçı ve ithalatçıların demiryolu taşımacılığına ilgisinin artırılması, tonajla ilgili kombine taşımacılık istisnasının eskiden olduğu gibi 44 tona çıkarılması, Halkalı terminalinin çalışma saatlerinin uzatılması ve hizmet bedellerinin düşürülmesi gibi alanlarda atılacak adımlar diğer taşıma modlarıyla aradaki farkın hızla kapatılmasına yardımcı olacaktır. Bu konularda UTİKAD kamu kurum ve kuruluşları ile temas halinde ve görüşlerini gerekçeleri ile birlikte ilgili makamlara sunmaktadır.

SEKTÖRLER VE LOJİSTİK

Otomotiv
Enerji
Gıda
Akaryakıt
Tekstil
Kimya
İnşaat
Lastik
İhracat