10 Soruda: Götürü Teminat Uygulaması

24/03/2021 - 10:45:00

Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile antrepo işleticilerinin götürü teminat usulünden faydalanması sağlandı. Götürü teminat uygulamasından sadece Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası’na veya Onaylanmış Kişi Statü Belgesi’ne sahip yükümlüler ile antrepo işleticilerinin yararlanabileceğini belirten Gümrüklü Antrepo İşletmecileri Derneği (GAİD) Yönetim Kurulu Başkanı Cavit Değirmenci, yeni uygulamanın nedenlerini, sonuçlarını ve antrepo işletmecilerinin sorunlarını 10 Soruda açıkladı.

1. Antrepolarda Götürü Teminat Uygulaması nedir?

Toplu teminat (Gümrük Yönetmeliği 493/1.Md), yani bir kişinin bir gümrük idaresine her türlü gümrük işlemlerine ilişkin vermiş olduğu teminat, o kişinin o gümrük idaresindeki (transit rejimi hariç, transit işlemlerinde ortak transit hükümleri gereğince kapsamlı teminat kullanılmaktadır) bütün gümrük işlemleri için kullanılır.

Götürü teminat ise (Gümrük Yönetmeliğinin 527/1. Md), gümrük yükümlülüğü gerektiren veya gerektirebilecek birden fazla işlem için Bakanlık tarafından belirlenecek şartları taşıyanların talebi üzerine, gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanımlardan her biri için ayrı ayrı teminat verilmesi yerine (transit rejimi hariç) tüm işlemleri kapsayacak bir teminat türüdür.

Birden fazla antreposu bulunan antrepo işletmecilerine, birden fazla antrepoyu kapsayacak şekilde Yaygın Götürü Teminat (Gümrük Yönetmeliği’nin 527/4.Md) verebilir. Yaygın götürü teminat verilen antrepoya konulan eşya için başka bir teminat aranmaz.

2. Antrepolarda hangi işlemler için götürü teminat uygulanabilir?

4760 sayılı ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) kanununun ek (I) sayılı listede yer alan eşyalar haricindeki tüm eşyalar için Götürü teminattan yararlanılabilir.

3. Götürü Teminat Uygulamasından kimler yararlanabilecek?

Götürü teminat uygulamasından sadece Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası’na veya Onaylanmış Kişi Statü Belgesi’ne sahip yükümlüler ile antrepo işleticileri yararlanabilir. 30.09.2020 tarihinde yapılan yönetmelik değişikliği ile antrepolara götürü teminattan yararlanma hakkı verilmiştir.

4. Antrepolarda Götürü Teminat Uygulaması’na neden ihtiyaç duyuldu?

Toplu teminat uygulamasında antrepo beyannamelerinde tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin %25’i (risk grubu eşyalarda %50’si) teminata bağlanıyordu. (2015 yılında ilk uygulama başladığında bu oran , %25’di.) Örneğin; bir antrepo 1 milyon TL toplu teminat verdiğinde teminat yeterli oluyordu. Ancak, döviz kurlarının artması ve 2020 yılı Nisan ayında hükümet kararları ile getirilen ilave gümrük vergilerinin teminata bağlanma oranı %25’e çıkarılınca toplu teminatlar eksik kaldı ve antrepolar sürekli bankalardan ilave teminat mektupları almaya başladı. Bu nedenle götürü teminat uygulamasına ihtiyaç duyuldu.

5. Gümrüklü Antrepo İşletmecileri Derneği (GAİD), yeni uygulamayı nasıl karşılıyor? GAİD’in uygulamanın yürürlüğe girmesinde rolü ne oldu?

Toplu teminatlar için bankalara ciddi bir komisyon ödeniyordu, bu durum antrepolara çok ciddi mali külfet yüklüyordu. GAİD götürü teminat uygulamasına geçilmesini olumlu karşılamaktadır. GAİD üyelerinin menfaatleri doğrultusunda Ticaret Bakanlığı nezdinde girişimlerde bulunmuş, yapılan toplantılarla sektörün sorunları Ticaret Bakanlığı bürokratlarına anlatılarak götürü teminata geçiş süreci sağlanmasında önemli rol oynanmıştır.

6. Uygulama sektörün gelişimine nasıl bir katkı sağlayacaktır?

Bankalara ödenen komisyonlardan dolayı antrepolar üzerindeki mali yük bir miktar azalacaktır. Toplu teminatlar bilge sistemi üzerinde takip edilemediğinden hangi teminat mektubunun ne kadar limiti kaldığı bilinemiyor ve sürekli olarak gümrük idarelerinin ASB servisinden teminat kullanımı raporları alınıyordu ve bu da zaman kaybına neden oluyordu. Bu durum ortadan kalkmış oldu. Teminat bittiğinde antrepoya yeni eşya alınamıyordu ve antrepolar müşteri kaybedebiliyordu. Uygulama ile teminat takibi, teminat bitti endişesi, teminat yetersizliğinden dolayı müşteri kaybetme riski ortadan kalktı.

7. Antrepolar için uygulama ile doğacak olası sıkıntılar var mı?

Genel Antrepoların (A Tipi) ilk açıldığı 1993 yılından 2015 yılına kadar o dönemde mevzuatta yer alan belli şartları taşıyan antrepolar zaten götürü teminattan yararlanıyorlardı ve herhangi bir sıkıntı yaşanmıyordu. Mevcut uygulama ile de bir sıkıntı doğmayacağı öngörülmektedir.

8. Antrepolarda Götürü Teminat Uygulaması, rekabeti nasıl etkileyecek?

Toplu teminat uygulamasında vergisi çok yüksek eşyalar için teminatı yeterli olmayan antrepolar müşterilerinin mallarını antrepolara alamıyorlardı ve müşteriler teminatı yüksek antrepoları tercih edebiliyorlardı. Götürü teminat sisteminde böyle bir sorun olmadığı için antrepolar arası rekabet ortadan kalkmıştır.

9. Toplu teminat” ile “götürü teminat” arasındaki fark nedir?

Toplu teminatlarda antrepoya alınacak olan ürünün mal bedeli, günlük kura göre yüklü teminat tutarları olarak çıkabilmekte ve verilmiş olan toplu teminat mektubu tutarı her an bitme riskini taşımaktadır. Bu gibi durumda antrepoya ürün girişi durmaktadır. Ürün çıkışı ile boşa çıkacak olan miktar beklenmekte ya da yeni teminat mektubu verilmesi gerekmektedir. Götürü teminat sisteminde bu gibi risklerin hiç birisiyle karşılaşma durumu söz konusu değildir.

10. Antrepo işletmecilerin teminatlar dışında karşı karşıya kaldıkları sorunlar ve çözüm önerileriniz nedir?

Kur artışı, ek vergiler ithalatçı firmaların antrepolardan eşya giriş/çıkış hareketlerini yavaşlatmıştır. Gümrüklü antrepolar bütün sektörlere hitap ettiği için dış ticaretimizdeki olumsuzluk, antrepolarda iş hacmini negatif olarak etkilemiştir. Bundan önce antrepolara ürün girişleri beyanname verilmeden yapılıp, beyannameler takip eden 48 saat içerisinde verilebiliyordu. Bu uygulama 01/09/2020 tarihi itibarıyla sonlandırılmıştır. Özellikle parsiyel araçlarda antrepo beyannamelerinin tamamının verilmesinin beklenmesi nedeniyle araçların tahliye süreci 3-4 günü bulmaktadır. Söz konusu uygulamadan dolayı antrepolarda ürün giriş ve çıkışları olumsuz etkilenmekte ve araçlar geç boşa çıktığı için uluslararası nakliyeciler ihracata araç vermekte güçlük çekmektedir.

Özellikle deniz taşımacılığında yaşanan konteyner sıkıntısından dolayı deniz taşımacılığı navlunları tavan yapmış, buna rağmen ihracat talepleri karşılanamamaktadır. Dış ticaretimizin içinde bulunduğu böyle bir durumda kara taşımacılığında gelen araçların tahliye süresinin uzaması nedeniyle ihracata araç arzı süresi uzamakta bu da navlunların yükselmesine sebep olmaktadır. Bu nedenle yıllardır uygulanmasında hiç bir olumsuzluğa rastlanmamasına rağmen kaldırılan tahliye sonrası 48 saat içinde beyannamelerin verilmesi uygulamasına geçilmesi süreci kaçınılmaz mecburiyettir.

SEKTÖRLER VE LOJİSTİK

Otomotiv
Enerji
Gıda
Akaryakıt
Tekstil
Kimya
İnşaat
Lastik
İhracat