2023 yılı hedeflerinin gerçekleşmesi durumunda Türk limanlarında elleçlenen yük miktarı 2011 yılına göre 2.7 katı artacak. Türkiye ekonomisindeki büyük gelişime paralel olarak ilave kapasite ihtiyacının karşılanması için yeni liman projelerinin geliştirilmesine ihtiyaç var. Bu ayki Bir Bakışta bölümümüzde TÜRKLİM 2011 Raporu’ndan da yararlanarak Türkiye limancılık sektörünü mercek altına aldık.Türkiye’nin Avrupa limanları arasındaki yeri: Türkiye 2010 yılında 348.6 milyon ton ile Avrupa ülkeleri içinde denizyolu ile yapılan ticarette en fazla yük elleçleyen beşinci ülke oldu.

Türkiye limanlarında elleçlenen yük miktarı: 2011 yılında yükleme boşaltma faaliyetlerinde bir önceki yıla göre 4,2 artış göstererek 363.3 milyon tona ulaştı. Türk limanlarından 2011 yılından buyana her yıl %8 oranında yük artışı gerçekleşti ve eleçlenen yük miktarı ikiye katlandı.
Elleçlenen yükün ithalat ihracat dağılımı: 2011 yılında Türkiye limanlarında elleçlenen yükün yaklaşık yarısı (%48) ithalat yüklerinden oluşurken, ihracat yüklerinin oranı %22,  transit yüklerin oranı ve kabotaj yüklerinin oranı ise olarak gerçekleşti.
Denizyolu ile yük taşınan ilk beş ülke: İtalya, Rusya, Mısır, ABD ve Ukrayna.

Türk limanlarında gerçekleşen elleçlemenin yüklere göre dağılımı: Sıvı dökme 129,992, 302 ton, konteyner 70,381,257 ton, dökme/genel yük 162,937,164 ton.
Limanlarda elleçlenen kuru yüklerin payları: Dökme yük 107,167,803 ton ile %66, genel kargo 46,507.959 ton ile %28, araç içi 9,297,402 ton ile %6
Kuru yük elleçlemelerinin bölgesel dağımı: Marmara Bölgesi %39, Akdeniz Bölgesi %28, Karadeniz Bölgesi ve Ege Bölgesi .
Türkiye limanlarında elleçlenen konteyner miktarı: 6.6 milyon TEU.
En fazla konteyner taşımacılığı yapılan ülke: 1,207,353 TEU ile Mısır
Türkiye limanlarında elleçlenen transit yük miktarı: 1.4 milyon TEU
Elleçlenen konteynerin bölgelere göre dağılımı: %63 pay ile Marmara Bölgesi, %20 pay ile Akdeniz, pay ile Ege Bölgesi geliyor. Karadeniz’de elleçlenen konteynerin payı %1.

Türkiye’den diğer ülkelere yapılan Ro-Ro taşımaları: 330 bin araç
Dış ticarete yönelik Ro-Ro hatlarında taşınan araç sayısı: Pendik/Haydarpaşa-Trieste 139,270, Ambarlı-Trieste 18,017, Pendik/Haydarpaşa-Marsilya 2,130, Çeşme-Trieste 43,058, Mersin-Magusa 18,275, Mersin-Trieste 37,093, Mersin-iskenderiye 253, Taşucu-Girne 36,316, Samsun-Novorossısky 10,742, Zonguldak-Ukrayna 23,540, Trabzon-Sochı 637, Samsun-Kavkaz 1,383
Kabotajda taşınan araç: 10.3 milyon araç.
Liman kapasitesinde beklenen artışlar: Kamu yatırımı olarak planlanan büyük ölçekli dört proje mevcut. Söz konusu projelerden Çandırlı Kuzey Ege Limanı inşa haline, diğerleri etüt ve proje aşamasında. İzmir Bergama’da yer alan Çandırlı Kuzey Ege Limanı’nın 2015 yılında 1568 milyon TEU kapasite ile hizmete açılması planlanıyor. Mevcut MIP Mersin Limanı’nın doğusunda yer alan Yeni Mersin konteyner limanı 5 aşamalı olarak planlanıyor. Birinci aşaması 1.7-1.9 milyon TEU kapasiteli olacağı, liman tamamlandığında ise 11.4 milyon TEU milyon TEU kapasiteye ulaşacağı belirtiliyor. Zonguldak’ta planlanan Filyos Limanı öncelikle ard alanında kurulması planlanan endüstriyel zona hizmet edecek. Liman tamamlandığı zaman 700 bin TEU konteyner ve 16 milyon ton genel kargo elleçleyebilecek. Mevcut Derince Limanı’nın doğusunda dolgu alan üzerine kurulacak olan Derince Konteyner Terminali 1 milyon TEU kapasite artışı sağlanacak. Limanın Yap-İşlet-Devret modeli ile ihaleye çıkması bekleniyor. İzmir Limanı’nın ilave yatırımlar ile 2015 yılında kapasitesinin 2,5 milyon TEU’ya ulaştırılması planlanıyor.
Özel sektör yatırımları: Aksa liman 4 milyon ton genel kargo yatırımı hedefliyor, Altıntel mevcut 1 milyon ton olan genel kargo kapasitesini 2015 yılı itibariyle 5 milyon tona, mevcut 1.5 milyon ton olan sıvı yük kapasitesini yine 2015 yılında 6 milyon tona çıkarmayı hedefliyor. Asya Port 2013 yılı itibariyle 1.9 milyon konteyner elleçleme kapasitesiyle faaliyete başlamayı planlıyor. Batıçim, 2015 yılı itibariyle 300 bin TEU kapasiteye ulaşmayı hedefliyor. Borusan Lojistik konteyner terminalindeki mevcut 400 bin TEU kapasitesini 2015 yılına kadar 650 bin TEU’ya yükseltmeyi, genel kargo terminali kapasitesini ise 6.5 milyon ton kapasiteye ulaştırmayı hedefliyor. DP World 1.3 milyon TEU, Ege Gübre 600 bin TEU, Evyap 1.2 milyon TEU, Gemport 600 bin TEU, Limak İskendurun 3 milyon TEU, Mardaş 1.3 milyon TEU, MIP 1.7 milyon TEU, Pektim 1.1 milyon TEU konteyner elleçleme kapasitesine ulaşmayı hedefliyor.
Ege Port iskele uzunluğunu 1997 metreye çıkarmayı planlıyor. İgsaş 2.5 milyon ton, Koruma Klor 300 bin ton ve Martaş 5 milyon ton genel kargo kapasitesi hedefliyor. Solventaş sıvı yük elleçleme miktarını 5 milyon tona çıkarmayı planlıyor. Toros Tarım 25 milyon genel kargo elleçleme kapasitesine, 400 bin ton sıvı yük elleçleme kapasitesine ulaşmayı hedefliyor. Yılport 2.5 milyon TEU konteyner elleçleme, 4 milyon ton genel kargo ve 1 milyon ton sıvı yük elleçleme kapasitesine ulaşmayı hedefliyor.

YENİ LİMAN YATIRIMLARINA İHTİYAÇ VAR

Yapılan talep tahmini sonuçlarına göre 2023 hedeflerinin gerçekleşmesi halinde 2023 yılı için Türk limanlarında 556 milyon ton yükleme, 400 milyon ton tahliye ve toplam 966 milyon ton elleçleme yapılacak. Bu miktar 2011 yılı toplam elleçlemesi olan 363 milyon tonun yaklaşık 2.7 katı. Yapılan tahminlere göre ithalat yükü tonajı 2016 yılından itibaren ihracat yüklerinden daha az bir değerde gerçekleşecek ve 2023 yılına gelindiğinde bu fark iyice açılacak. Başka bir değişle belirlenen hedeflerin ithalat yükünün ihracat yüklerine göre azalması gibi bir sonuç doğuracak. Yine belirlenen hedeflerin yakalanması halinde 2023 yılında 346 milyon ton petrol ve ürünleri dahil sıvı yük, 285 milyon ton katı yük ve 148 milyon ton genel yük elleçlenecek. Dış ticaret hedeflerine göre yapılan yük tahmini hesaplamalarına göre 2023 yılında 17.8 milyon TEU konteyner, 433.2 milyon ton genel kargo ve dökme yük, 345.5 milyon ton sıvı yük elleçlenmesi bekleniyor. 2023 yılı  tahmini yük miktarı 2012 yılı mevcut liman kapasiteleri ile karşılaştırıldığında konteynerde 2018 yılı itibariyle, dökme yük genel kargoda ise 2015 yılı itibariyle ilave kapasite ihtiyacı yaşanacak. Sıvı kimyasal ve ham petrol ürünleri elleçleyen limanlarda beyan edilen kapasite toplamı 45.4 milyon ton. 2015 yılı itibariyle sıvı kimyasal ve petrol ürünleri elleçleyen limanların kapasitesi 53.3 milyon ton rakamına ulaşacak. Bu rakamlar sıvı yükte büyümenin daha kontrollü olacağını gösteriyor.