Aygaz Dağıtım Ağı Optimizasyonu Projesi

23/02/2023 - 10:10:00

Elifcan Yazgan - Aygaz Tedarik Zinciri Direktörü

Son yıllarda yaşadığımız Covid-19 pandemisi ve bunu izleyen global ekonomik gelişmeler, tedarik zincirlerini ciddi şekilde etkilemiş; sürdürülebilir, esnek ve verimli yapı kurmanın önemini bir kez daha ortaya koymuştur. Gerek global, gerekse ülkemiz özelinde yaşanan bu gelişmeler öngörülebilirliği azaltırken, arz talep dengesizliği yaratarak lojistik maliyetleri de arttırmıştır. Bu süreçte şirketler, kırılan ya da sekteye uğrayan tedarik zincirlerini mevcut esneklikleri seviyesinde onarabilmiş, global şoklar atlatıldıktan sonra ise tedarik zincirlerini geleceğe hazırlamaya odaklanmıştır.

“Belirsizliğin yüksek, öngörülebilirliğin düşük ve değişimin hızının son derece yüksek olduğu bu çağda, tüm şirketler tedarik zincirlerini koruyabilmek için sürdürülebilirlik, esneklik ve verimlilik artışına odaklanmaktadır.”

Bu önemli üçlüyü bir arada sağlamanın pek çok parametresi olmakla beraber, en önemli etmenlerinden biri dijital dönüşümdür. Bütünsel bir açıdan bakıldığında; veri güdümlü araçlar ile sağlanan lojistik optimizasyon tedarik zincirinde hızlı ve doğru karar almayı desteklemekte, sistemin esnekliğini, direncini ve verimliliğini artırmaktadır. Kaynakların verimli kullanılmasını destekleyen bu araçların yanı sıra, tüm paydaşlarla güçlü iş birlikleri kurulması ve lojistik alanındaki iş gücünün geliştirilmesine yönelik yatırımlar da önemli aksiyonları arasında sıralanabilir.

Aygaz, Koç Topluluğu’nun enerji sektöründe faaliyet gösteren ilk şirketidir. Türkiye’nin 27. büyük sanayi kuruluşu olan Aygaz, kurulduğu 1961 yılından bu yana Türkiye’de LPG sektöründe liderliğini sürdürmektedir. 2.300’e ulaşan tüpgaz bayisi ve 1.700’ü aşkın otogaz istasyonu ile hizmet veren Aygaz ayrıca, gaz aletleri ihracatı yaparak, Avrupa, Ortadoğu ve Afrika pazarlarında faaliyet göstermektedir. Güçlü dağıtım ve hizmet ağı sayesinde Aygaz tüpleri her gün yaklaşık 40 bin eve ve işyerine girmekte, 200 bine yakın araç Aygaz Otogaz ile yolculuk yapmaktadır. Aygaz’ın uluslararası standartlara uygun, en modern teknolojiyle işletilen 5 deniz terminali, 6 dolum tesisi ve 7 dağıtım merkezi bulunmaktadır.

“Sayıları 300’ü aşkın kara tankeri, 200’e yakın tüpgaz nakliye aracı ve 600’ü aşkın sürücü ile yıllık 102 bin sefer ve 47 milyon kilometre yapan Aygaz, Türkiye’nin en büyük kara yolu LPG filosuna sahiptir.”

Özet olarak Aygaz, Türkiye’nin her yerinde bulunan toplam 4 bini aşan dağıtım noktasına, 18 tesisten teslimat yapan, büyük bir dağıtım ağına sahiptir. Türkiye’nin tüm ilçelerinde varlığı bulunan nadir şirketlerden biri olması nedeniyle, bu büyük yapıyı en optimum şekilde beslemek önde gelen hedeflerinden biridir. Bu çerçevede lojistik ağı optimizasyon çalışmalarını çeşitli lineer programlama araçlarıyla çözen Aygaz, ürünlerini tesislerden müşteriye en düşük maliyetle ulaştırmaktadır. Aygaz Tedarik Zinciri Direktörlüğü bünyesinde tamamıyla iç kaynaklarla geliştirilen Karar Destek Sistemi (KDS) ise bu amaca ulaşmak için üretilmiş çözümlerden biridir.

Bu çözüm, tamamen iç kaynaklarımızla ve şirketimiz bünyesinde bulunan genç yeteneklerimizle GAMS optimizasyon programı üzerinden çalışarak dağıtım ağı optimizasyonu yapan bir program olarak kurulmuştur. Program sadece karayolu lojistik ağımızı değil, tedarik zincirinin ilk başladığı nokta olan ürünün temininden, en son noktası olan müşteriye dağıtımına kadar olan uzun zincirdeki tüm kısıt ve maliyetleri dikkate alarak matematiksel bir çözüm yapmakta ve optimum dağıtım ağını önermektedir.

“Ülkemize ağırlık olarak yurt dışından gemi ile giriş yapan ürün, Türkiye’deki 5 farklı ithalat noktasında stoklanmakta, ardından gerek ara depolara taşınarak oradan müşteriye götürülmekte, gerekse direkt müşteri noktalarına dağıtılmaktadır.”

Bu zincirde örneğin Antalya’daki bir bayimizin hangi tesisten, hangi büyüklükte araçla besleneceği üzerine pek çok senaryo olabilmektedir. Örnek vermek gerekirse, İzmit tesisimize gelen bir ürün direkt dağıtılabileceği gibi, Aliağa’ya temin edilerek Isparta’daki ara depoya taşınmış bir ürünün dağıtılması ya da daha temin maliyetleri daha ekonomik ise karayolu mesafesi uzun olmasına rağmen İskenderun’dan teslimat yapılması bile bir alternatif olabilmektedir. Bu gibi örnekler, toplam 4 bin adet nokta için bir araya geldiğinde karşımıza kompleks bir yapı çıkarmaktadır. Zira aynı zamanda depolarımızın kapasiteleri, karayolu araçlarımızın kapasiteleri, farklı fiyatlama formülleri, sürücü sayıları ve sürüş süreleri gibi parametrelerin tamamı da optimize edilmeye çalışılmaktadır.

Bu programın kuruluşu aşamasında en önemsenen konulardan biri sistemden çıktıların hızlı bir şekilde alınabilmesi ve tedarik zinciri yönetiminde anlık değişen koşullara uyum sağlayabilecek dinamiklikte olmasıydı. Bu sayede gerek mevsimsellik ile değişen ürün talebi, gerekse daha da akut şekilde operasyonda meydana gelen anlık değişimlere karşı alınacak aksiyonlar için bu programdan etkin olarak faydalanılmaktadır. Örneğin İskenderun bölgesine gelecek bir gemimiz geciktiğinde bir süreliğine o bölgenin dağıtım ağını küçültme yönünde aksiyon almamız gerekebilmektedir. Bu durumlarda KDS çalıştırılarak, hangi bölgedeki bayileri nereye bağlamanın o günkü şartlarda en doğru seçenek olacağı tespit edilmekte ve en doğru aksiyonu alınmaktadır. Ya da bir tesisimizde aksi yönde gemi tahliyemizi zamanında tamamlamak ve cezaya kalmamak için dağıtım ağının büyütülmesi gerekiyorsa, hangi bölgelere genişlememiz gerektiği yine bu sistemden hızlı bir şekilde görülmekte ve karayolu araçları buna göre tekrar organize edilmektedir.

Rakamlarla desteklemek gerekirse, bu sistemin verdiği çıktılar ile 2021 yılında 3,5 milyon TL, 2022 yılında ise 4 milyon TL tasarruf gerçekleştirilmiştir. Tasarrufun ana kapsamını bahsi geçen dağıtım ağı değişimlerinden kaynaklı azalan nakliye maliyetleri ve buna bağlı aylık bazda düşürülen araç sayısı adedi oluşturmaktadır.

“Bizler için önemli olan diğer noktalardan biri ise bu programı tamamen iç kaynaklarımızla oluşturmuş ve sürekli geliştirmeye devam ediyor olmamızdır.”

Programın iç kaynaklar ile ve terzi işi olarak oluşturulması ve kodu geliştiren kişilerin kendi birimimizdeki genç yeteneklerimizin olması sayesinde, ihtiyaç dahilinde sistem güncellenebilmekte, değişime uyum sağlanmaktadır. Ayrıca optimizasyon çalışmalarını sürdüren ve program üzerinde düzenli olarak geliştirme yapan ekibimiz, böylece hem kendi yazılım kabiliyetlerine sürekli olarak yatırım yapmakta hem de Aygaz’a olan katkılarını arttırmaktadır.

Son dönemde dünyada yaşanan gelişmeler, tüm şirketlere tedarik zincirlerinin kırılganlıklarını ortadan kaldırmanın, direnç ve esnekliğe odaklanmanın önemini göstermiştir. Bununla birlikte dünyadaki hız kesmeyen değişime ayak uydurmak ve bu değişimi yönetebilmek için dijital kabiliyetlerimizi arttırarak sürdürülebilir yapılar kurmak son derece önemlidir. Aygaz olarak önümüzdeki dönemde de hedefimiz yenilikçi, dijital dönüşüm odaklı, sektöre yön veren ve iş gücünün yetkinliğini arttırmayı destekleyen girişimlerle tedarik zincirimizin esnekliğini ve verimliliğini artırmak olacaktır.

SEKTÖRLER VE LOJİSTİK

Otomotiv
Enerji
Gıda
Akaryakıt
Tekstil
Kimya
İnşaat
Lastik
İhracat