Gelişmiş ve etkin bir tedarik zinciri yönetimi için başlangıç noktası sayılabilecek SCOR Modeli’nin Tedarik Zinciri Konseyi’ne (Supply Chain Council) üye şirketlerin çalışmaları sonucu ilk defa 1996’da geliştirildiğini belirten Prof. Dr. Gülçin Büyüközkan, “Endüstride daha kolay ve etkin uygulanabilmesi amacıyla 19 yılda dönem dönem güncellenerek ve ayrıntılandırılarak bugünkü sürümüne ulaşılmıştır. Bu model tedarik zinciri yönetimi için endüstriler arası standart olarak kabul edilmiş dünyadaki ilk ve tek referans model olma özelliği taşımaktadır” diyor.  

1-Tedarik Zinciri Yönetimi nedir?

Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY), tedarik zinciri içinde yer alan tedarikçi, üretici ve müşteri başta olmak üzere tüm şirketlerin uzun vadeli performanslarını artırmak amacıyla, söz konusu şirketlere ait işletme fonksiyonların, süreçlerin ve planların, zincirdeki tüm şirketleri kapsayacak şekilde, stratejik ve sistematik yönetimidir. Bir başka deyişle TZY, ürünlerin hammadde evresinden son kullanıcılara ulaşmalarına kadar olan dönüşüm ve hareketleri ile ilgili tüm faaliyetlerin eşgüdümünün sağlanması, bütünleştirilmesi ve yönetilmesi demektir.

2-Tedarik zincirinin etkin yönetiminin sonuçları ve olası kısıtları nelerdir?

Tedarik zincirinin etkin biçimde yönetimi ile zincire dahil tüm şirketler için belirsizliklerin ve tutulması gereken stoğun azalacağı, müşteriye hizmet düzeyinin artacağı ve neticede tüm paydaşların kazançlı çıkarak ortak fayda yaratacağı bir ortam sağlanacaktır. Ancak bu gerçekleştirmesi söylenmesinden daha zor bir iştir. Zincirdeki firma sayısı, yönetim yapılarındaki farklılıklar, çevrim sürelerinin uzunluğu ile katma değer yaratmayan faaliyetlerin varlığı ve yoğunluğu, tedarik zinciri yapısının karmaşıklığını arttırarak yönetimini zorlaştırmaktadır. Benzer şekilde zincire ait şirketlerde işbirliği kültürünün ve altyapısının oluşturulamaması, entegrasyon problemleri tedarik zinciri elemanlarının beklenen faydalara ulaşamamalarına neden olmaktadır.

3-SCOR Modeli nedir?

Gelişmiş ve etkin bir tedarik zinciri yönetimi için başlangıç noktası sayılabilecek “SCOR Modeli” (Supply Chain Operations Reference Model), Tedarik Zinciri Konseyine (Supply Chain Council) üye şirketlerin çalışmaları sonucu ilk defa 1996’da geliştirilen, tedarik zinciri için referans bir modeldir. Endüstride daha kolay ve etkin uygulanabilmesi amacıyla 19 yılda dönem dönem güncellenerek ve ayrıntılandırılarak bugünkü sürümüne ulaşılmıştır. Bu model tedarik zinciri yönetimi için endüstriler arası standart olarak kabul edilmiş dünyadaki ilk ve tek referans model olma özelliği taşımaktadır.

4-SCOR Modeli’nin temel süreçleri nelerdir? 

SCOR Modeli, sektörlerden bağımsız olarak tüm tedarik zinciri yapılarını “planlama”, “tedarik”, “üretim”, “dağıtım” ve “iade” olmak üzere beş temel süreç ile tanımlamaktadır. Planlama süreci, tedarik, üretim ve teslimat gereksinimlerinin karşılanabilmesi için toplam talep ile arzın dengelenmesini amaçlar. Tedarik süreci, planlanmış ve/veya güncel talebin karşılanması için gerekli kaynakları sağlamaya ve programlamaya odaklanır. Üretim süreci ise sipariş ve/veya talep tahminlerine göre üretimin gerçekleştirilmesini ve programlanmasını içerir. Dağıtım süreci temel olarak ürünlerin müşteri ve/veya tüketicilere teslim edilmesinin kapsar. Talep yönetimi, sipariş yönetimi, depo yönetimi, taşıma yönetimi, yükleme ve dağıtım yönetimi gibi faaliyetler dağıtım süreci içinde yer alırlar. İade süreci ise, tedarikçiye hammadde iadeleri ile üreticiye bitmiş ürünlerin iadelerini kapsamaktadır.

5-SCOR Modeli neleri kapsamaktadır?

SCOR Modeli temel olarak şu maddeleri kapsamaktadır:

· TZY süreç ve faaliyetlerinin standart tanımları

· Süreçlerin performanslarının takibi için kullanılacak standart ölçütler

· Süreçlerin oluşturulmasında kullanılacak ortak yöntem ve terminoloji

· Değişik sektörlerdeki en başarılı uygulama örnekleri

· Faaliyetlerin etkinliğini arttırmak üzere uygun destek araçları ve yazılımlar

· Sınıfında en iyi performansı elde etmek için olası iyileştirme çalışma örnekleri

6-SCOR Modeli’nin sağladığı başlıca yararlar nelerdir?

· Teslimat performansında gelişme

· Stok seviyesinde azalma

· Çevrim zamanlarında iyileşme

· Doğru tahmin yapmada iyileşme

· Toplam verimlilik artışı   

· Tedarik zinciri maliyetlerinde iyileşme

· Sipariş karşılama oranında iyileşme

· Kapasite kullanımında artış

7-SCOR Modeli’nin uygulama aşamaları nelerdir?

SCOR Modeli’ni uygulayacak şirketler öncelikle iş süreçlerinin mevcut durumunu analiz ederek ve modelin önerdiği beş süreci temel alarak iş süreçlerini yeniden yapılandırmalıdır (“as is” ve “to be” analizleri). İkinci aşama, modelin detaylı bir şekilde tanımladığı standart performans ölçütleri ile “benchmarking” (kıyaslama) çalışmalarının yapılmasıdır. Son aşamada ise modelin içerdiği en başarılı uygulamalar bölümünden faydalanarak olası iyileştirmelerin belirlenmesi ve bunların hayata geçirilmesiyle tedarik zinciri performansının artırılması mümkün olmaktadır.

8-SCOR Modeli kapsamında tanımlanan beş temel tedarik zinciri performans göstergesi nelerdir?

· Tedarik zinciri (dağıtım) güvenilirliği: Tedarik zincirinin doğru ürünü, doğru yere, doğru zamanda, doğru şekil ve ambalajda, doğru miktarda, doğru dokümanlar ile doğru müşteriye dağıtım performansı.

· Tedarik zinciri cevap verilebilirliği: Tedarik zincirinin ürünleri müşteriye ulaştırma hızı, bir başka deyişle sipariş karşılama çevrim süresi.

· Tedarik zinciri esnekliği: Tedarik zincirinin, rekabet gücünü korumak ya da arttırmak adına pazardaki değişikliklere cevap verebilme çevikliği.

· Tedarik zinciri maliyetleri: Tedarik zincirinin yönetimi ile ilgili tüm maliyetler.

· Tedarik zinciri varlık yönetim etkinliği: Talebi karşılamak amacıyla tedarik zinciri organizasyonunun sabit varlıklar ve işletme sermayesi gibi varlıklarını yönetme verimliliği.

9-Yeşil SCOR Modeli nedir?

SCOR Modeli’nin 10. versiyonu ile modele katılan Yeşil SCOR Modeli’nde, mevcut SCOR Modeli çevresel süreçler, ölçütler ve en iyi uygulamaları içerecek şekilde yeniden düzenlenmiştir. Örnek olarak, ortaklar ile çevresel konularda işbirliği yapmak, yakıt/enerji tüketimini asgariye indirmek, paketleme malzemesini en aza indirmek ve yeniden kullanmak, tedarik zincirini yeşillendirmek için bu modelde önerilmiş önemli uygulamalardandır. Benzer şekilde karbon salınımı ve çevresel etkiler, enerji maliyetleri ve sevkiyat başına parça sayısı gibi unsurlar, yeşillendirmenin etkilerini ölçmede kullanılabilecek araçlara örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca atık yönetimi süreçleri de yeşil SCOR Modeli’nde tanımlanmıştır. Bir tedarik zincirinin çevresel etkilerini ölçmede genel kabul görmüş bir yapı olmamasına rağmen, karbon salınımı, havayı kirletici salınımlar, katı ve sıvı atıklar ve geridönüştürülen atıklarla ilgili ölçütler yeşil SCOR Modeli süreçleri içinde takip edilebilir.

Planlama sürecinde çevresel uyum maliyetleri ile salınım maliyetleri; satın alma sürecinde, doğru paketleme ile müşteriye ulaşan ürün oranı ve çevre yönetim sistemine sahip tedarikçi oranı; üretim sürecinde, üretim maliyetinin yüzdesi şeklinde ifade edilen enerji maliyetleri ve üretilen ürün miktarının yüzdesi şeklinde ifade edilen atık miktarı; dağıtım sürecinde dağıtım maliyetinin yüzdesi şeklinde ifade edilen yakıt maliyetleri ve çevresel ölçütleri karşılayan taşıyıcı oranı; geri dönüş süreci için teslim edilen ürünlerin yüzdesi şeklinde ifade edilen iade ürün miktarı ile iade ürünlerdeki malzemenin atığa dönüşen miktarıyla yeniden kullanılanın oranları yeşil SCOR Modeli içinde örnek olarak verilebilecek çevresel ölçütlerdir.

10-Tedarik zinciri yönetimiyle ilişkili ve SCOR Modeli’ne entegre olan diğer referans modeller hangileridir?

SCOR Modeli’nin başarısı paralelinde 2006 yılı itibariyle tedarik zinciri yönetimiyle ilişkili ve tedarik zincirine entegre olan diğer referans modeller de Tedarik Zinciri Konseyi tarafından yayınlanmaya başlanmıştır. Tasarım Zinciri Referans modeli (DCOR: Design Chain Operations Reference Model) SCOR’dan sonra önerilen ilk referans modeldir. DCOR’u daha sonra Müşteri Zinciri Referans Modeli (CCOR: Customer Chain Operations Reference Model) ve Ürün Hayat Döngüsü Referans Modeli (PLCOR: Product Life Cycle Operations Reference Model) takip etmiştir. Ayrıca öneri aşamasında, taşımacılık ve depo yönetimi hizmetleri referans modelleri de bulunmaktadır.